Wat zijn smart contracts? 

Een smart contract zou je in eenvoudige taal kunnen omschrijven als een overeenkomst, geschreven in programmeertaal, die automatisch in werking treedt als aan de vooraf bepaalde voorwaarden in het contract wordt voldaan.

Simpele vorm van een slim contract

De eerste bekende vorm waarin iedereen slimme contracten kent is de verkoopmachine op een treinstation. Je kunt er allerlei lekkernijen van kopen als je aan de voorwaarden voldoet. Deze zijn gelukkig simpel.

De voorwaarden in deze slimme contracten zijn als volgt geprogrammeerd: je moet genoeg geld in de machine werpen, je moet een code intypen om je keuze te maken en als je dat gedaan hebt is aan de voorwaarden van de transactie voldaan en valt je lekkernij in de bak en is het slim contract vervuld.

Een complete definitie:

Een smart contract is een contract in programmeertaal dat is vastgelegd op een blockchain. Het contract wordt automatisch uitgevoerd zonder tussenpartij. De inhoud van het contract is altijd in te zien, maar kan nooit meer worden aangepast.

Wie heeft smart contracts uitgevonden?

In 1995 schreef Nick Szabo een artikel dat “Smart contracts” heette. Dit werd in 1996 gepubliceerd in het tijdschrift Extropy.

Nick Szabo staat bekend om zijn cryptografische onderzoek naar digitale currency. Hij zag dat algoritmes, die vroeger te duur waren om te draaien, nu wel kosteneffectief konden zijn om er smart contracts mee uit te voeren.

Wat zijn smart contracts volgens Nick Szabo:

Hij omschreef smart contracts als “Een verzameling beloftes, in digitale vorm gespecificeerd, inclusief protocollen waarmee de partijen op basis van deze beloftes handelen. Hierbij wordt geen gebruik gemaakt van artificiële intelligentie.”

Nick Szabo is een van de levende legenden in de cryptocurrency wereld. Hij heeft ook Bit Gold omschreven eind jaren negentig dat erg veel lijkt op Bitcoin. Sommige mensen menen zelfs dat hij niemand minder is dan Satoshi Nakamoto, hetgeen enigszins begrijpelijk is, gezien deze twee grote bijdragen die leiden tot Bitcoin. 

Waar worden smart contracts gebruikt?

• Cryptocurrency. Vooral Ethereum en Cardano zijn bekend om hun platform waar programmeurs smart contracts maken. Ook bij DeFi kun je traditionele contracten omzeilen, zoals met banken, waarbij de door partijen overeengekomen voorwaarden in het slimme contract automatisch onpartijdig uitgevoerd worden. Deze twee toepassingen komen het meeste voor.

• Verzekeringen. Een typische als / dan constructie, waar smart contracts om bekend staan, zorgt voor automatische uitkering bij de gebeurtenis die beschreven staat in het contract. Bijvoorbeeld: Als de regenval dit jaar minder dan 50% van het gemiddelde per jaar is, dan volgt er een uitkering vanuit de verzekering van een bedrag X. Dit kan een voorbeeld zijn van een contract voor boeren die bij onvoldoende regenval een kleinere oogst hebben. De derde partij, de verzekeringsmaatschappij, wordt hierbij ontweken.

• Controle op de echtheid van merken en andere kenmerken van artikelen. Door het scannen van een barcode weet je zeker of een merk echt is en niet nagemaakt. Ook weet je of de materialen origineel zijn of dat er niet gemanipuleerd is met allerlei soorten tellers op machines. Rfid chips leveren een extra mogelijkheid bij de controle op allerlei kenmerken.

• Verkiezingen. Als je een stem uitbrengt via een smart contract is deze niet meer later te veranderen. Het is ook een heel simpel op te stellen contract. Je logt bijvoorbeeld in via je digid en stemt op je favoriete politicus. De blockchain technologie houdt het allemaal bij en er zijn duizenden computers die allemaal dezelfde uitslag hebben, de nodes. Er kan geen enkele discussie zijn en zelfs één stem verschil is heel duidelijk zichtbaar. Dit is goedkoper, sneller en eerlijker. Waarom we het dan zo niet doen? Uw gis is evengoed als de onze.

• Officiële documenten. Iedereen heeft documenten die belangrijk zijn. Te denken valt aan je paspoort, je diploma’s of een VOG. Deze documenten kunnen in een smart contract vastgelegd worden en eeuwig opgevraagd worden door de eigenaar zonder bijkomende kosten. Als je oude school er niet meer is, zie je diploma dan nog maar eens te reproduceren als je hem kwijt bent. Als je een document van de overheid nodig hebt, nou ja, laten we daar maar niet over beginnen! Als je deze documenten op de blockchain zet kun je hem gratis voor eeuwig instant reproduceren, voor iedereen te checken op deze blockchain. Een valse ID kaart wordt dan onmogelijk.

• Muziek en andere artistieke producties. Een band kan tickets verkopen die een vaste prijs hebben, omdat de prijs in het smart contract vastgelegd is, waardoor handelaren die de prijs opdrijven bot vangen. Een artiest kan een nummer via een smart contract downloadbaar maken voor een klein bedrag. Stel hij vraagt 2 dollarcent voor het downloaden van zijn nieuwste nummer, dan kan hij hier mee in zijn levensonderhoud voorzien met genoeg downloads. Als hij het laat afspelen door YouTube krijgt hij waarschijnlijk nauwelijks iets en via Spotify een Spotprijs. Voor grote artiesten maakt het wellicht weinig uit, maar de kleinere bands kunnen hiermee genoeg verdienen om door te gaan. Hetzelfde geldt dit voor schrijvers of schilders die hun kunstwerken als NFT op een blockchain kunnen zetten en hem via een smart contract automatisch verkopen.

• Voedselindustrie. Door barcodes en chips kan van alles vastgelegd worden. Zo kun je een kip chippen bij geboorte, waardoor vaststaat of het een biologische kip is of niet. Een barcode kan laten zien of een goed uit een bepaald land komt en welke route hij heeft afgelegd naar je bord. Hierdoor wordt fraude en slecht voedsel sneller opgemerkt en weten consumenten en verkopers of ze met echte Champagne te maken hebben of Bubbeltjeswater.

• Gezondheidszorg. Patiënten kunnen bijvoorbeeld via een smart contract aangeven wie er allemaal inzage heeft in hun dossier en onder welke voorwaarden. Slechts de betrokken partijen mogen met deze slimme contracten werken.

• Administratie bij een bedrijf. Als je alles automatiseert via slimme contracten kan er niks fout gaan. Je zult alleen af en toe het smart contract moeten aanpassen en daarna kan het weer een tijdje automatisch lopen. Geen enkele administrateur maakt nog een fout en iedereen krijgt op de seconde af op hetzelfde moment zijn geld.

• Fondsenwerving van allerlei soort. Of het nu om een goed doel gaat, crowdfunding of een ICO, dit alles kan door een smart contract redelijk eenvoudig en goedkoop te regelen zijn. Bovendien heeft iedereen inzage in de transacties via de blockchain.

• Logistiek. Een simpel voorbeeld zou zijn dat een schap in een magazijn met sensor bijgevuld moet worden als het leeg dreigt te raken, waarna er een seintje volgt dat een vrachtwagen nieuwe aanvulling gaat ophalen bij bedrijf X. Slimme steden horen ook bij deze techniek.

• Verhuren. Je kunt een simpel huurcontract opstellen voor huurders als je bijvoorbeeld kamers verhuurt in een bepaalde periode. Zo heb je als verhuurder geen tussenpersonen nodig als AirBNB de code van een deur om hem te openen doorgeven aan een persoon voor een bepaalde tijd, als er aan de voorwaarde 400 euro op bankrekening x storten is voldaan.

Voordelen van smart contracts

1. Zelfstandigheid. Bij een slim contract hoeft men niet te vertrouwen op een derde partij. Het contract staat van tevoren vast, is door iedereen in te zien en wordt automatisch uitgevoerd. Manipulatie is onmogelijk.

2. Snelheid. Omdat alles automatisch gaat kan het instant uitgevoerd worden. Hiermee bespaar je heel veel tijd, geld en papier.

3. Vastlegging. Vanwege het feit dat het op de blockchain is vastgelegd is het altijd terug te vinden.

1. Vertrouwen. Omdat iedereen alles kan inzien is er helemaal geen vertrouwen nodig. De computers die het netwerk beheren, de nodes, leggen alles vast en computers voeren alles automatisch uit.

2. Veiligheid. Cryptografische versleuteling is vrijwel niet te hacken. Als je normale contracten online verstuurt kan dat wel.

3. Goedkoop. Je bespaart op gebouwen, loonkosten, papier en op advocaten.

4. Fouten. Menselijke fouten zijn uitgesloten. Computers worden nooit moe, gaan nooit op vakantie en kennen geen kantooruren. Ze maken ook nooit typefouten. Ze hebben ook een uitstekend opbergsysteem. Een brandje kunnen ze ook wel aan, aangezien er een hele batterij computers een back-up heeft van de blockchain.

Nadelen van smart contracts

1. Aanpassen is onmogelijk. Als het contract eenmaal op de blockchain staat is het voor altijd onveranderbaar. Dit geeft al aan dat het voor sommige soorten contracten ongeschikt is. Gaat het om contracten die periodiek aangepast moeten worden, zoals een energiecontract of je internetabonnement, dan kan dit niet via een smart contract, of je moet ieder jaar een nieuwe opstellen.

2. Smart contracts zijn nog vrij nieuw, waardoor veel mensen er niet mee zullen willen werken of ze aan gaan.

3. Programmeurs die het slimme contract opstellen mogen geen enkele fout maken, hoe klein ook. Stel je moet een euro betalen voor een lottoticket, maar de programmeur heeft een losse vinger en hij heeft 11 ingetypt, dan zal niemand gebruik maken van dit smart contract.

4. Als smart contracts populairder worden heb je steeds meer programmeurs nodig. De vraag is dan of wel aan de vraag kan worden voldaan. Vanwege de aard van smart contracts moeten deze programmeurs ook nog eens zelf heel erg smart zijn en detailgevoelig.

5. Niet iedereen kan programmeren. Stel een bank wil een smart contract opstellen, dan moeten ze een programmeur inhuren die dit voor ze gaat doen.

6. Aangezien er aardig wat verschillende programmeertalen voor smart contracts zijn, moeten programmeurs al deze talen gaan leren als ze smart contracts voor elke blockchain willen kunnen programmeren.

7. Naast simpele fouten kunnen er ook desastreuze fouten zitten in smart contracts en bugs. Bij een kleine bug kan het nog steeds noodzakelijk zijn om overnieuw te beginnen. Iets kleins kan snel groot worden in uitwerking. Verder kan een zware inschattingsfout of programmeerfout een heel platform plat leggen. Zo ging Terra Luna ten onder vanwege een zware inschattingsfout, waar een whale die dit inzag van profiteerde.

8. Als je een smart contract afsluit heb je in veel gevallen minder rechten dan als je het bij een tussenpersoon doet. Je kunt een bank of notaris wel aanklagen, maar een smart contract niet! Je kunt hoogstens hopen dat een rechter wat in je pleidooi ziet en je een vergoeding kunt krijgen bij de opsteller of aanbieder van het slimme contract. Maar, zoals we hier altijd zeggen, hopen is geen strategie.

De toekomst van smart contracts

Smart contracts zullen steeds vaker gebruikt worden, omdat ze enorme voordelen hebben. Ze zullen langzaam ons leven binnen sluipen en we zullen vaak niet eens in de gaten hebben dat we er gebruik van maken.

Zo heeft natuurlijk niemand in de gaten dat hij een smart contract gebruikt bij het scannen van een barcode of zo.

Aan de nadelen zal zeker gewerkt worden, aangezien het de bedoeling is dat smart contracts steeds gemakkelijker te implementeren zijn.

Onze verwachting is dan ook dat een smart contract net zo gebruikelijk gaat worden als een e-mail sturen of een smartphone gebruiken.

Met de adaptatie van smart contracts is het heel goed mogelijk dat een cryptocurrency die veel met smart contracts werkt veel meer waarde gaat krijgen. De toekomst zal het ons leren.