Je hebt het vast wel eens gehoord en bent er misschien zelf mee in aanraking gekomen of je kent iemand die hiermee in aanraking is gekomen. Bedrijven die achter de cryptomunten zitten beloven dat de coin 100 maal zal stijgen in de (nabije) toekomst en influencers die je vertellen deze coins te kopen. Hierdoor ontstaat veel ‘FOMO’ (Fear Of Missing Out) rondom het project, waardoor met name startende crypto investeerders een poging wagen door in het project te stappen. In dit artikel spreken we over de kenmerken van deze projecten, manieren waarop zij geld proberen te verdienen en voorbeelden van dubieuze coins in het verleden.

Drie veelvoorkomende crypto-scams

Binnen de cryptowereld zijn er verschillende manieren om opgelicht te worden. Drie relevante. Veelvoorkomende scams zullen we onder de loep nemen. Maar eerst, laten we beginnen met waarom mensen een cryptoproject beginnen om daarmee andermans geld afhandig te maken. Het antwoordt licht voor de hand, namelijk om snel en makkelijk geld te verdienen. Als oplichter is het tegenwoordig gemakkelijker om anoniem te blijven doordat je geheel online te werk kan gaan. Daarom zien we ook vaak dat de communicatie van oplichters via Discord en Telegram gaat. Via deze online platformen kunnen zij anoniem blijven en daardoor moeilijk te traceren.

Are you one of those who ended up with #shitcoins?

One of the reasons below might be the cause of it.

Project #UnRekt, an initiative of @waceo_org aims to change that and turn your shit #coins into #hitcoins again!#cryptoscam #deadcoin #WACEO pic.twitter.com/T9FGtXNq4a

— UnRekt WACEO (@unrekt_waceo) February 9, 2022

De giveaway scam

Een beruchte scam die met name via Social media toegepast wordt, is de giveaway scam. Vaak proberen figuren beroemdheden of invloedrijke personen na te bootsen op Twitter of op YouTube om zo betrouwbaar te lijken. Ook Discord en Telegram zijn platformen waar de giveaway scam wordt uitgevoerd.

De giveaway werkt als volgt: scammers geven aan dat wanneer je een specifieke cryptomunt overmaakt naar een specifieke crypto wallet, dan sturen zij het dubbele aantal cryptmunten terug naar jouw crypto wallet. Klinkt natuurlijk te mooi om waar te zijn, maar toch trappen er voldoende mensen erin waardoor oplichters hieraan veel geld verdienen. Op Discord en Telegram sturen de oplichters een persoonlijk bericht. Vaak gebeurt dit vanuit een nepaccount van bijvoorbeeld Cardano en Ethereum. Zij bootsten het account zo na, dat het vaak moeilijk te zien is dat het om een nepaccount gaat. Op YouTube plaatsen de oplichters een video waarin vaak een opgenomen gesprek van de oprichters van de cryptomunten te zien zijn. Hierin plaatsen zij hun persoonlijke wallet met daarbij de tekst dat wanneer je bijvoorbeeld 4000 ADA (Cardano’s token) naar de wallet stuurt, dat je dan 8000 ADA krijgt teruggezonden.

Een rug pull

Een ander veelvoorkomend verdienmodel van dubieuze cryptoprojecten is het uitvoeren van een rug pull. Je kan van een rug pull spreken wanneer de prijs in een korte periode daalt met bijna 100% en dat de ontwikkelaars van het project hiervoor verantwoordelijk zijn. Met name de opkomst van decentrale-exchanges (DEX) heeft het voor oplichters makkelijker gemaakt om een cryptoproject te ontwikkelen met als doel het afpakken van jouw geld doormiddel van een rug pull. Dankzij een DEX is het namelijk makkelijk voor oplichters om een coin te maken en te plaatsen op een DEX. Vaak zijn deze coins te vinden op DEX platformen zoals Uniswap en Panecakeswap. Doordat er geen centraal beheer is die nieuwe coins screent, is het makkelijk om een coin met als doel een rull pull op te zetten.

Een rug pull werkt als volgt:

Het handelen in een coin wordt mogelijk gemaakt door de liquiditeit die een coin heeft. Hoe meer liquiditeit, hoe makkelijker het is om de cryptomunt te kopen en verkopen. Om voor liquiditeit te zorgen moet van het handelspaar beide assets waarde hebben. Vaak worden liquiditeitspools opgericht om voor liquiditeit te zorgen en ik het geval van een rug pull zien we dat de ontwikkelaars van de munt meer dan 90% van de liquiditeit bezitten.

Als voorbeeld gebruiken we een coin gebouwd op de Ethereum blockchain. Oplichters zorgen dat er een hype ontstaat rondom de cryptomunt. Vaak doen ze dit door een simpele website te maken met daarin een roadmap. Vaak zijn deze munten ‘marketing’ gedreven en voegt de coin niks toe aan de cryptowereld dan slechts het creëren van hype rondom een munt zonder enig langetermijnstrategie. Voor het creëren van hype worden vaak bekende mensen zoals influencers en YouTubers. Soms hebben deze personen net als de oplichters alleen het doel om snel en makkelijk geld te verdienen, maar dit is niet altijd het geval. Influencers en YouTubers zijn ook in veel gevallen niet op de hoogte van de plannen van de oplichters en geloven echt in het project. Op deze manier maken de oplichters gebruik van de status van YouTubers en influencers. Wanneer er genoeg geld in de munt is geïnvesteerd halen de oplichters de liquiditeit weg door alle Ethereum uit het project te halen. De waarde van de munt daalt vaak met 100% en investeerders kunnen hun coins niet meer verkopen.

#RugPulls will continue as people drop money into anonymous projects that tug at our emotions. Anon charities, music sites w/ attractive people on it, promises of getting rich… 🚩

Know the team.
Ask questions.
Remain professional.
DYOR.

An anonymous team cannot be prosecuted.

— Michael Jordan (@AlgoFamily) February 8, 2022

NFT scams

Tegenwoordig heb je ook NFT scams. Op dit moment zijn NFT’s ‘hot’ en horen we veel succesverhalen over NFT’s die voor tonnen worden verkocht. Het is dan ook verleidelijk om zelf te handelen in NFT´s. YouTubers zullen aangeven dat het slim is om voor de lancering van een project betrokken te raken bij het project. Dit kun je doen door deel te nemen aan de Discord groep van het project en actief te zijn waardoor je kans maak om gewhitelisted te worden. Wanneer je gewhitelisted bent krijg je de kans om tijdens de lancering een NFT van het project te ‘minten’. Dit is nou net het onderdeel waar oplichters gebruik van proberen te maken. We kennen twee manieren van NFT scams, namelijk een NFT rug pull en een discord scam waarbij personen net doen of zij bij het project horen.

Discord scam

Bij een discord scam zijn de oplichters zelf ook deelnemend binnen het project en weten zo dat jij ook deelnemer bent. Zij sturen jou vervolgens in een DM (persoonlijk bericht) jouw informatie over het project. Vaak staat er in het bericht dat je bent gewhitelisted of dat de pre sale is begonnen en proberen ze jou te sturen naar een nagemaakte nepwebsite lijkend op de officiële site. Ze geven aan dat jij hier jouw persoonlijke wallet kan koppelen en NFT’s kan minten, maar eigenlijk verstuur je bij het accepteren van de ‘smart contract’ de mint fee naar de oplichters.

NFT rug pull

De NFT rug pull is te vergelijken met een rug pull op een DEX platform, maar werkt iets anders en heeft verschillende kenmerken. Wat ze eigenlijk doen bij een NFT rug pull is een project aankondigen en proberen te hypen, waarbij uiteindelijk de investeerders worden opgelicht. Vaak hebben deze projecten grootste plannen en lijken veel op officiële en betrouwbare projecten. Daardoor is het belangrijk om op verschillende aspecten te letten, voordat je gaat investeren in het project. Wanneer kun je een project als NFT rug pull beschouwen?

• Wanneer je na het minten nooit een NFT krijgt opgestuurd;
• Wanneer de NFT nooit revealed (herkenbaar gemaakt) wordt.

Een derde variant is niet per se een rug pull te noemen, maar is wel een vorm van oplichting:

• Wanneer de community op Discord en Twitter een veel groter aantal deelnemers heeft dan het aantal NFT’s die in totaal gemaakt kunnen worden, maar dat uiteindelijk niet alle NFT’s worden gecreëerd (er is een dunne lijn tussen oplichting en slechte marketing, dus het is belangrijk om goed onderzoek te doen).

Er zijn een aantal kenmerken die erop kunnen wijzen dat een project een rug pull is. Hoe herken je een eventuele rug pull?

• Wanneer de makers van het project anoniem zijn en enkel elkaar volgen op Twitter.
• Wanneer op Twitter veel volgers actief zijn (vaak nepprofielen), maar betrokkenheid op een bericht laag is in verhouding met het aantal volgers.
• Wanneer een project veel deelnemers op Discord heeft (vaak nepprofielen), maar weinig actieve deelnemers.
• Wanneer er veel onmogelijke ambities worden beloofd of wanneer er een vage of geen roadmap aanwezig is.

Voorbeelden van dubieuze crypto projecten

In het verleden zijn er meerdere (succesvolle) projecten geweest waarbij investeerders hun geld verloren aan de oplichters.

Xpose Protocol (XP)

Hoewel veel mensen geld hebben verdiend aan Xpose Protocol, kunnen we concluderen dat Xpose Protocol een voorbeeld is van een klassieke ‘pump en dump’ coin. Xpose Protocol noemt zichzelf een marketing gedreven coin en was in de zomer van 2021 met name in Nederland veel besproken. Bekende Nederlandse rappers, influencers en een voetbalmanager zou geïnvesteerd hebben in de munt. Later bleek dat deze invloedrijke mensen daadwerkelijk betrokken waren bij het project, maar dat zij naar alle waarschijnlijkheid hebben mee kunnen profiteren van de pump en dump. We zagen dan ook snel de prijs in een korte periode heel hard dalen.

Doge, Moon en INU varianten

Een ander voorbeeld van typische hype gedreven cryptomunten zijn de vele Doge, moon en INU varianten die succesvolle munten als Dogecoin, Safemoon en Shiba INU proberen na te bootsten. Wat we veel zien is dat mensen tokens namaken die qua naam lijken op ‘meme’ coins zoals Shiba INU en Dogecoin. Zij hopen dat er een hype ontstaat rondom de munt. Er hoeft hier niet per se een kwade bedoeling achter te zitten. Toch zijn hype gedreven munten heel riskant, omdat er geen duidelijke en ambitieuze strategieën en plannen achter schuilen.

Squid Game

Een van de meest besproken series van 2021 was de Koreaanse Netflix serie ‘Squid Game’. Eind 2021 ontstond een hype rondom de serie, waar slimme oplichters van hebben geprofiteerd. De oplichters hebben een cryptomunt gemaakt genaamd Squid Game en hierbij een typische rug pull uitgevoerd. In de video van een YouTuber is te zien hoe snel en effectief de rug pull is uitgevoerd. In eerste instantie zien we de prijs hard stijgen, terwijl investeerders hun geld er niet konden uithalen. De oplichters hebben vervolgens alle liquiditeit eruit gehaald.

Conclusie

De cryptowereld heeft veel goede verhalen, maar we moeten helaas ook concluderen dat de cryptowereld voor oplichters een goudmijn kan zijn. Met name de giveaway scam, rug pull en NFT scam zijn op dit moment veel voorkomende manieren van oplichting. Het is voor crypto-investeerders daarom belangrijk om goed uit te kijken en voldoende onderzoek te doen voordat je investeert. Gelukkig zijn de meeste kenmerken bij eerdergenoemde scams vaak goed te herkennen. Zeker als je weet waar je op moet letten. Hierdoor lopen jouw investeringen veel minder risico om in handen te vallen van kwaadwillende personen.