Wat is een DAO?

• Een DAO is een organisatiestructuur gedreven door stemmen van tokenhouders en smart contracts, gericht op democratische en gedecentraliseerde besluitvorming.

• In tegenstelling tot traditionele bedrijven, waar besluitvorming vaak gecentraliseerd is, biedt een DAO elke tokenhouder stemrecht, wat zorgt voor een meer democratisch besluitvormingsproces.

• DAO's gebruiken smart contracts op blockchain voor het vastleggen van regels en governance, waardoor transparantie wordt verhoogd en menselijke tussenkomst verminderd.

• Stemprocessen binnen een DAO worden gefaciliteerd door technologie zoals Snapshot, waarbij tokenhouders direct invloed hebben op beslissingen via een stemportaal.

• Bekende DAO's zijn bijvoorbeeld Tezos, Maker DAO, Cardano, Ethereum, en UniSwap, elk met unieke benaderingen van decentralisatie, governance, en community betrokkenheid.

Wat betekent DAO?

DAO is een afkorting van Decentralized Autonomous Organization, een decentrale autonome organisatie dus. Wat een organisatie is, dat weet je wel. Een acroniem is overigens een uitspreekbare afkorting.

Met decentralized, of gedecentraliseerd, wordt bedoeld dat het gaat om niet gecentraliseerd. Gecentraliseerde projecten hebben een vorm, waarbij de macht ligt bij een specifiek aantal personen en waarbij de rest moet doen wat zij zeggen, ook wel bekendstaand als een hiërarchische structuur. Gedecentraliseerde projecten verdelen de macht over iedereen die meedoet of geïnvesteerd heeft in het project.

Autonoom betekent in dit geval zelfbestuur. Iedereen heeft stemrecht op basis van hoeveel tokens men bezit.

Wat is een Decentrale Autonome Organisatie?

Een DAO is een nieuwe organisatievorm waarbij beslissingen doorgevoerd worden door middel van stemmen op voorstellen die vervolgens door een smart contract automatisch uitgevoerd worden.

Stemmen is mogelijk als je in het bezit bent van tokens waarmee je kunt stemmen, de governance tokens.

Het concept van een DAO werd in 2013 bedacht door Vitalik Buterin van Ethereum en Daniel Larimer van EOS.

Het verschil tussen een DAO en de klassieke bedrijfsvorm

Bij een klassieke bedrijfsvorm heb je een baas of een board of directors en eventueel aandeelhouders.

De directeuren bepalen welke kant een bedrijf op gaat. Als er sprake is van aandelen dan komen de aandeelhouders bij elkaar en stemmen over welke beslissingen er genomen moeten worden met betrekking tot de toekomst van een bedrijf, bijvoorbeeld of er mensen moeten worden aangenomen, bezuinigd of dat er meer aandelen uitgegeven worden om kapitaal aan te trekken. De directeuren voeren in dat geval uit wat de aandeelhouders, die het bedrijf in bezit hebben, beslist hebben.

Soms komt het voor dat de aandeelhouders heel andere ideeën hebben dan de bestuurders. In dat geval zullen de belangen van de aandeelhouders en die van het bedrijf goed tegen elkaar gewogen moeten worden.

De rest van de medewerkers hebben feitelijk meestal weinig in te brengen, hetgeen een duidelijk nadeel is van de traditionele organisatie.

Bij gedecentraliseerde autonome organisaties worden beslissingen genomen op basis van hoeveel governance tokens iemand heeft. Stel er zijn 1000 governance tokens en jij hebt er 10, dan leg jij meestal 1% van de stemkracht in de schaal. Op deze manier kan iedereen dus meebeslissen, zo lang je maar tokens bezit. Dit verspreidt de macht gelijkmatiger tussen de deelnemers.

Hoe werkt een Decentralized Autonomous Organization?

De DAO staat voor het decentraal regelen van het bestuur. Het is de bedoeling dat steeds meer dingen door de gebruikers en houders van het governance token beslist worden en steeds minder door het klassieke bestuur en de ontwikkelaars.

Als alle beslissingen gemaakt worden door houders van het governance token is de totstandkoming van de decentrale autonome organisatie volledig. Het idee erachter is een collectief eigenaarschap van het platform.

Een DAO wordt geregeld via smart contracts, dit zijn stukjes programmeerbare regels en afspraken die zorgen dat bepaalde handelingen automatisch worden uitgevoerd wanneer er aan de voorwaarden in het contract is voldaan. In dat contract worden de belangrijkste zaken via blockchain technologie vastgelegd voor de organisatie, zoals regels, structuur, governance, kortom, alles dat belangrijk is om de organisatie draaiende te houden. Vervolgens wordt dit smart contract opgeslagen op een blockchain en mag iedereen dit contract bekijken.

Allereerst zullen de essentiële zaken geregeld moeten zijn. Je zult een open source blockchain moeten hebben waar het smart contract op staat. Ontwikkelaars timmeren deze dingen zodanig in elkaar dat er na implementatie ervan een DAO ontstaat. Vanaf die tijd zullen beslissingen gemaakt worden volgens de regels uit het smart contract.

Smart contracts zijn onveranderbaar, dus het is essentieel dat dit goed gedaan wordt, anders kun je weer helemaal opnieuw beginnen.

Als het smart contract goed in elkaar zit is het tijd om te zorgen voor deelnemers. Men moet immers gaan stemmen op allerlei voorstellen en dat kan alleen maar als men governance tokens bezit. Vaak is er ook een token issue policy, waarbij meestal in een white paper vermeld staat hoe deze op de markt gebracht worden.

Door de verkoop van governance tokens wordt niet alleen het stemmen geregeld, maar ook de financiering. Ontwikkelaars moeten ook betaald worden, evenals allerlei andere zaken die geld kosten. Governance tokens kunnen op verschillende manieren aangeboden worden, zoals bij een ICO, een IEO of door ze op een andere manier bij het grote publiek en investeerders te krijgen.

Als een DAO eenmaal is opgericht zal hij altijd blijven bestaan, zelfs als de mensheid al lang uitgestorven zou zijn. Dat komt omdat het smart contract onveranderbaar is.

Hoe werkt stemmen op een DAO?

Een DAO heeft een stemportaal, waar je via een wallet connectie mee kunt maken. De governance tokens in je wallet kun je dan gebruiken om op democratische wijze te stemmen op een voorstel of er zelf een te verzinnen.

Gelukkig is er allerlei software ontwikkeld voor een DAO, zoals Snapshot. Met dit programma kan worden vastgelegd wanneer je stemde, hoeveel governance tokens je had, waarop je stemde en wat je stemde.

Na telling van de stemmen zal het programma de uitslag mededelen en zal een smart contract dit meestal uitvoeren.

Veel platforms werken ook met de mogelijkheid van voorstellen door de ontwikkelaars. Zij weten immers het beste hoe de techniek werkt. Doordat de governance token houders kunnen stemmen over zulke voorstellen krijgen de ontwikkelaars feedback van gebruikers, die vaak andere zaken aan hun hoofd hebben dan ontwikkelaars. Zo blijven de meest realistische en wenselijke voorstellen over.

Er zijn nog wat randzaken te vermelden, zoals een minimumaantal tokens dat je vaak moet hebben, een wachtperiode en een klein bedrag dat je moet betalen voor een voorstel om spammen te voorkomen, maar zo werkt stemmen in grote lijnen.

Wel belangrijk om te vermelden is dat een programma als Snapshot je aantal tokens vastlegt, om te voorkomen dat je heel veel tokens bijkoopt als je het voorstel eenmaal gezien hebt.

Sommige DAO’s werken ook met informele kanalen. Zo wordt er bijvoorbeeld gesproken op social media kanalen over hoe de zaken gaan en als er bepaalde wensen of problemen naar boven komen zou dit kunnen bewerkstelligen dat er een voorstel wordt gedaan op het officiële DAO kanaal.

Een van de grote voordelen van een gedecentraliseerde organisatie is dat hard forks weinig voorkomen, omdat je gewoon kunt stemmen op voorstellen, waarbij je vroeger geen keus had dan te kiezen voor een afscheiding als genoeg mensen het niet eens waren met de koers.

De eerste DAO

Feitelijk was Bitcoin de eerste DAO, maar zo wordt hij niet gezien. Bitcoin is decentraal, autonoom en de deelnemers zijn de miners. Verbeteringen worden hierbij echter niet door smart contracts uitgevoerd en stemming gebeurt niet door governance tokens.

De eerste echte DAO is beroemd en berucht. Aangezien het ze aan inspiratie ontbrak hadden ze zich “The DAO” genoemd. Het ontbrak ze ook aan inzicht, zoals je nu kunt lezen.

The DAO lanceerde in 2016 op het netwerk van Ethereum een DAO, waarbij maar liefst 14% van alle toenmalige ETH in omloop in hun smart contract gestoken werd, 12.7 miljoen Ether. Dit vertegenwoordigde een waarde van $250 miljoen, een ongekend bedrag in die tijd.

Op een gegeven moment werd aangetoond dat er een bug zat in het smart contract dat eventueel geëxploiteerd zou kunnen worden. Op 17 juni 2016 vond een hacker deze kwetsbaarheid ook en sluisde 3.6 miljoen ETH naar zijn wallets met een waarde van $70 miljoen. Het smart contract was te manipuleren met een loop, waarbij een transactie zowel verstuurd als teruggevraagd kon worden, waardoor er feitelijk wel fondsen binnenkwamen bij de hacker, maar geen verzonden werden. Dit werd een aantal keren herhaald, tot hij “genoegen nam” met 3.6 miljoen ETH.

Een blockchain is decentraal en onveranderbaar, dus niemand kon iets doen. Of toch?

Een regel in het smart contract gaf aan dat je tokens 28 dagen op een wallet moesten staan voordat je ze kon doorsturen.

Toen gebeurde er iets dat uniek is in de wereld van blockchain. De onveranderlijkheid van een blockchain werd met voeten getreden en er werd een hard fork geïmplementeerd, waarbij de blockchain werd teruggezet naar de toestand zoals die was, een aantal blokken voordat de hacker toesloeg.

Dit werd dus gedaan via de Ethereum blockchain! Dit zorgde voor een groot schisma in Ethereum kringen. Er waren toen twee partijen: de ene partij vond dat een blockchain onveranderbaar was en dat men het verlies moest nemen en de andere partij vond deze overtreding en deze bug zo heftig dat men geen keus had.

De eerste partij ging verder op de oorspronkelijke blockchain en noemde zich vanaf toen “Ethereum Classic”.

De andere partij ging via een hard fork door als niemand minder dan “Ethereum”! Veel mensen denken dat Ethereum Classic zich afscheidde, maar dat is dus niet zo. Ethereum is een hard fork van Ethereum Classic, de originele blockchain. Wie de verhoudingen nu ziet kan dat nauwelijks geloven. Dit is de reden voor de beroemdheid van The DAO.

Als men het soms heeft over een Ethereum killer kan dat dus het beste slaan op Ethereum zelf!

The DAO heeft dus laten zien dat de onveranderlijkheid van een blockchain niet 100% is, al is dat sindsdien nooit meer voorgekomen, voor zover we weten.

Andere bekende DAO’s

Tezos heeft meerdere DAO’s in zijn ecosysteem en probeert zaken zo decentraal en autonoom mogelijk te regelen via de Tezos DAO.

Maker DAO is een van de succesvolste DAO’s die opgericht zijn. Als je hun MKR token in je bezit hebt mag je stemmen via hun DAO. Hun DAI stablecoin is welbekend.

Cardano maakt gebruik van de hybride vorm, waarbij zowel ADA coin houders als IOHK en de Cardano Foundation de koers bepalen van Cardano.

Ethereum maakt veel gebruik van een off chain governance, die je zou kunnen uitleggen als een sfeer polsen en vervolgens daar wat mee doen. Op social media kanalen, fora en op GitHub wordt van alles besproken en als er bij deze informele gesprekken bepaalde zaken vaak voorkomen dan volgt er een voorstel om het Ethereum netwerk te verbeteren.

UniSwap is inmiddels ook een DAO, al moet gezegd worden dat het meer op een plutocratie lijkt, omdat je best veel tokens (rond de 1%) moet hebben om ook een duit in het voorstellenzakje te mogen doen.

Voordelen DAO

1. Inclusief. Iedereen mag de koers van een DAO meebepalen. Je hoeft alleen governance tokens te kopen en je mag stemmen. Je kunt ook zelf voorstellen doen, waardoor het meer voelt als jouw eigen project.

2. Efficiëntie. Smart contracts voeren alles automatisch uit, waardoor er minder zand in de machine komt, zoals bij veel centraal geleide projecten en bedrijven.

3. Snelheid. Als de uitkomst van een stemronde bekend is wordt het smart contract direct uitgevoerd.

4. Transparantie. Het smart contract van de DAO is publiekelijk in te zien op de blockchain.

5. Continuïteit. Hard forks kunnen bijna niet voorkomen, omdat de tokenhouders zelf beslissen.

6. Vertrouwen. Je hoeft niemand te vertrouwen om aan een DAO mee te doen. Je hoeft alleen maar vertrouwen te hebben in het smart contract van de DAO.

7. Betrokkenheid voorstellen. Bestaat er verschil van mening, dan kan dit opgelost worden via een stemronde over het geschil. In het uiterste geval kan iemand besluiten om zijn governance tokens te verkopen en het project achter zich te laten. Er is dus altijd een oplossing mogelijk.

8. Geen centraal bestuur. Aangezien dit meestal dure experts zijn kan een DAO veel goedkoper werken dan een centraal geleide organisatie.

Nadelen DAO

1. Fouten in smart contracts. Stel je maakt een smart contract voor een DAO en er zit een foutje in, dan kun je helemaal overnieuw beginnen, want slimme contracten zijn onveranderbaar.

2. Geldverlies. Mocht er een exploiteerbare fout zitten in een smart contract van een DAO, dan kunnen deelnemers en tokenhouders veel geld verliezen. De DAO kan zelfs failliet gaan of verlaten worden. Vooral rijke DAO’s moeten hier enorm goed op letten.

3. Organisatie stemmen. Aangezien een bepaald percentage het eens moet zijn en er een stemronde georganiseerd moet worden kan dit allemaal voor vertraging zorgen.

4. Juridische aspecten. Een DAO wordt in veel landen nog niet erkend als rechtsgeldig. Ook is een DAO niet aan een landsgrens verbonden en is hij een beetje een outlaw in de crypto wereld. Als er al een rechter aan te pas kan komen, uit welk land of regio dan? Grenzeloos samenwerken kan zo onbedoelde gevolgen hebben.

5. Plutocratie. De deelnemers met de meeste tokens leggen het meeste gewicht in de schaal en stemmen vooral in hun eigen voordeel. Dit is natuurlijk bekend bij beursgenoteerde bedrijven, maar dit kan heel goed ook gaan gelden voor DAO’s.

6. Regelgeving. Zodra er allerlei regelgeving komt op het gebied van crypto zou de DAO wel eens onder vuur kunnen komen te liggen. Als er geen rechtsgeldig gebied is waar wetten toegepast kunnen worden, hoe ga je daar als regelgever mee om? De enige mogelijkheid voor bestuurders zou zijn om meer dan de helft van de governance tokens te kopen en te beslissen dat de DAO moet stoppen of zich anders moet gedragen, hetgeen nogal absurd zou zijn.

7. Copy cats. Ontwikkelaars werken zich suf om een smart contract uitentreuren te testen en als hij dan eindelijk bugfree is mogen anderen deze open source code gratis kopiëren en er een DAO mee starten.

Zelf een DAO starten

Als je al een tijdje aan het lezen bent zou het best kunnen dat je zelf zo’n ding wil starten. Het is inmiddels bekend dat onze schrijfstijl dorst en trek kan veroorzaken. Toch is een waarschuwing wel op zijn plaats, want iedereen weet dat je nooit een DAO moet starten met een lege maag of met een droge mond!

Maar goed, genoeg gegrapt, er is dus een plek waar je binnen afzienbare tijd zelf een DAO kunt starten. Zoals je heel gemakkelijk een token kunt starten via ERC-20 op Ethereum, zo kun je bij Aragon via eenvoudige stappen je eigen DAO opzetten.

Je hebt geen regel code nodig, het lijkt wel wat op de overgang van MSDOS naar Windows. Alles wordt visueel gemaakt en je kunt de parameters zelf invullen.

Je begint simpel en klein. Naarmate de community groter wordt kun je governance tokens munten en via dit token laten beslissen. Wordt het een succes dan kun je gaan werken met hele specifieke smart contracts, tegen die tijd zul je ook wel genoeg geld hebben om een paar ontwikkelaars in te huren.

Als je er niet zo goed uit komt is er hulp zat op hun website.

Bovendien kun je lekker de blits maken op een verjaardagsfeestje door tussen neus en lippen door te vermelden dat je een DAO bent begonnen.

De toekomst van de DAO

Sinds Bitcoin en cryptocurrency is de term decentraal een toverwoord geworden in crypto kringen. Het lijkt er op dat centraal geleide bedrijven een slechte naam hebben gekregen bij deze gemeenschap. Alles moet decentraal, decentraler en het decentraalst.

Nou, dan zit je bij een DAO goed. Veel decentraler kan het bijna niet, of we moeten nog een laag naar beneden gaan en onze huisdieren ook een stem geven. Maar ja, wat weten die nou van cryptocurrency?

Ook autonoom is hot in de wereld van blockchain en crypto. Iedereen is zijn eigen bank, zijn eigen coin, zijn eigen DAO. De wereld is steeds een beetje verder af komen te staan van de centraal geleide bedrijven en instanties. Men wil steeds meer zelf een stem hebben in hoe de toekomst er uit gaat zien.

En dat is heel goed mogelijk met een DAO. Op dit moment is de DAO misschien iets waarbij je aan cryptocurrency en blockchain denkt, maar het zou best kunnen dat dit naar de “echte wereld” doorsijpelt en dat centraal geleide bedrijven werknemers steeds meer inspraak gaan geven en hun menselijk potentieel aanspreken.

Het kan ook andersom gaan, namelijk dat steeds meer werknemers weggaan bij centraal geleide organisaties en zich verenigen in een soort DAO. Ook grenzeloze samenwerkingen zullen normaler worden.

Hoe het ook zij, de toekomst van de DAO ziet er rooskleurig uit. De toekomst is veel decentraler en autonomer dan we gewend zijn. Onze verwachting is dan ook dat de term DAO op een gegeven moment mainstream is geworden en dat er steeds meer bij zullen komen.