In deze les zullen we het gaan hebben over een van de meest uitgebreide onderwerpen in de wereld van cryptocurrency: technische analyse. Ga er maar eens goed voor zitten als je er alles over wilt weten. Wellicht dat je er veel aan kunt hebben als je besluit om ook technische analyse te omarmen.
Technische analyse betekent het lezen en analyseren van candlestick patronen en indicatoren
Bij fundamentele analyse maak je een totaalplaatje van een cryptocurrency
Het doel van technische analyse is de markt verslaan
Door technische analyse te gebruiken maak je grote kans dat jij als eerste ziet wat de markt gaat doen
Indicatoren geven de koersontwikkeling van een coin weer in een grafiek
Visuele patronen geven aan wanneer er iets bijzonders gebeurt in een candlestick patroon
Technische analyse heeft zijn beperkingen, maar ook zijn er kansen
Technische analyse is erg belangrijk bij day traden en swing traden
De technische analyse is een onmisbaar hulpmiddel voor serieuze traders
Aangezien het onderwerp te uitgebreid is om het in één keer uit te schrijven hebben we het opgedeeld in meerdere delen. Dit gedeelte is het algemene deel, waarbij we vertellen wat het is. In andere delen zullen we dieper ingaan op candlestick patronen en indicatoren.
Definitie:
Technische analyse is het bestuderen van grafieken van historische reeksen koersen, zoals van crypto of aandelen, in combinatie met historische informatie uit de markt, zoals prijs en volume, om uitspraken te doen over toekomstige koersen op korte termijn.
Zo, dat is een hele mond vol. Het komt er dus op neer dat je koersen uit het verleden zodanig interpreteert dat je een goed idee hebt welke kant een koers op gaat. Dat is natuurlijk heel belangrijk als je besluit een cryptocurrency te kopen of verkopen.
Technische analyse is al vrij oud. Candlestick patronen worden al sinds de 18de eeuw bestudeerd. De herkomst is Japan, waar Munehisa Homma in de rijstmarkt de patronen bestudeerde om rijst aan te kopen of te verkopen. Om deze reden heten het ook wel Japanse candles.
Technische analyse is een onderdeel van massapsychologie, waarbij menselijk gedrag de basis vormt om een indicatie te krijgen van de nabije toekomst met betrekking tot de prijs van een cryptocurrency. De marktcyclus is daarvan de uitkomst.
Overigens bestaat een candlestick uit de beginkoers, de eindkoers en de wicks per bepaalde periode. Als de candle groen is komt dat doordat de eindkoers hoger is dan de beginkoers en een rode vice versa. De kaars zelf bestaat slechts uit de begin- en de eindkoers. De wicks geven de uitersten aan tijdens die periode. Zo zul je dan een kaars zien met een streepje aan de boven- en onderkant, die de hoogste en de laagste koers weergeven.
De technische analyse (TA) is de tegenhanger van de fundamentele analyse. Bij een fundamentele analyse (FA) wordt elk aspect van een cryptocurrency meegewogen om een idee te krijgen van de mogelijke prijsontwikkeling in de toekomst.
Bij FA komen zaken aan bod als de totale voorraad, de roadmap, de bruikbaarheid van de techniek, de kosten, de concurrentie, et cetera. Zo zal een cryptocurrency die veel gebruikt wordt als er veel gehandeld wordt een grote kans hebben om meer waard te worden in een bull markt op basis van FA.
Bij TA ben je bezig met het analyseren van een aantal factoren die specifiek zijn voor de cryptocurrency die je onderzoekt. De prijs is hierbij leidend.
Het hoofddoel van technische analyse is om belangrijke beslissingen te maken bij de aan- en verkoop van cryptocurrency op basis van objectieve informatie uit onbevooroordeelde bronnen.
Het uiteindelijke doel van technische analyse is het beter te doen dan de gemiddelde marktspeler. Vaak worden er targets bepaald en maakt men een verdeling op welk prijsniveau er winsten gepakt worden of verliezen genomen. Na sluiten van de trade is de volgende TA aan de beurt voor een nieuwe voorspelling.
Onder wetenschappers bestaat behoorlijke consensus ten opzichte van de technische analyse. Zij menen dat alle marktfactoren al in de prijs zijn verwerkt. Soms wordt wel beweerd dat het meer een kunst is dan een wetenschap. Nou, dan worden we toch kunstenaars?
Toch zit hier wel een “addertje onder het gras”. Als je aan technische analyse gaat doen en je moet kopen (of verkopen) volgens de TA, dan is het meer dan waarschijnlijk dat je niet de enige bent die tot die conclusie komt, waardoor het een selffulfilling prophecy wordt.
Als alle technische analisten op hetzelfde moment aankopen gaat de prijs natuurlijk omhoog. Wellicht is het geen wetenschap. Maar als je voorspelling op basis van TA klopte kun je daar geld mee verdienen. Wie aan TA doet heeft bovendien het voordeel dat hij als eerste in actie komt. Wie niet aan TA doet ziet de marktbeweging pas later.
Dit is eenvoudig te checken door bijvoorbeeld de MACD in TradingView te openen en bij de BTC-USD chart bij de historische prijsbewegingen te kijken of Bitcoin inderdaad stijgt of daalt bij het kruisen van lijnen (vaak is dat zo).
Visuele analyse van koerspatronen en trends. Men is hierbij op zoek naar herkenbare patronen in de candlesticks. Candlestick patronen geven de koers van een cryptocurrency aan in een bepaalde periode. Een groene candle betekent dat de prijs in die periode (uur, dag of zelf gekozen, naargelang je behoefte) is gestegen en een rode dat hij gezakt is. Bekende patronen als (inverse) head and shoulders, descending en ascending triangle, falling and rising wedge, double top of bottom zijn patronen die vragen om een actie bij gebruik van visuele TA. In het bullish patroon betekent dit een aankoop, in het andere geval een verkoop, naar gelang de betekenis van de verschillende patronen. Sommige mensen komen ook in actie als er een single candlestick, zoals een hammer, in beeld verschijnt, maar de meeste TA fanaten wachten op bevestiging van het patroon via meerdere candles.
De tweede hoofdvorm heet de kwantitatieve analyse. Hierbij maakt men gebruik van verschillende indicatoren. Een indicator is een formule die wordt toegepast op koersen, waarbij de uitkomsten aan- en verkoopsignalen opleveren.
Een veel gebruikte methode bij de visuele technische analyse is het vaststellen van de weerstand en de support. Als er sprake is van een weerstand zie je dat een cryptocurrency een stijgende trend vertoont tot een bepaalde prijs, dan stopt hij met groeien. De meest logische verklaring hiervoor is dat traders rond deze prijs gaan verkopen, waardoor er neerwaartse druk ontstaat op de prijs. Ze nemen hun winsten dus rond die prijs en dit spelletje kan net zo lang duren tot deze handelaren al hun crypto verkocht hebben. Daarna kan de weerstand pas gebroken worden.
De andere kant van dit verhaal is de support. Hierbij gebeurt het tegenovergestelde. Als er sprake is van een dalende trend waarbij de coin minder waard wordt, maar bij een bepaalde prijs stopt met zakken, dan zijn er dus genoeg handelaren die bij deze prijs de coin kopen, waardoor de prijs weer omhoog moet gaan.
Weerstand en support samen vormen de bandbreedte, waar een cryptocurrency zich in een bepaalde tijdsperiode tussen beweegt. Wat je vaak ziet is dat als de weerstand of support gebroken worden dat de vroegere weerstand nu een support wordt en de support nu een weerstand. Ook komt vaker voor dat er nog eenmaal een terugkeer volgt op de support of weerstand. Zoiets heet een pull back en is een extra kans voor traders om in of uit te stappen.
In principe kan iedereen deze methode toepassen. Als je wel eens de prijsbewegingen van een coin per dag bekijkt zie je vaak de weerstand en support op je scherm. Met een beetje handigheid en uitproberen kun je met deze eenvoudige methode al een heel eind komen als je hiervan gebruik wilt maken bij het traden.
Bij de kwantitatieve analyse kun je gebruik maken van backtesten van de indicator om te zien welke resultaten hij opgeleverd zou hebben in het verleden. Bij backtesten gebruik je een indicator en pas je die toe op een periode in het verleden om te kijken welke resultaten je gehad zou hebben als je met deze indicator had gewerkt. Ging Bitcoin omhoog toen er bij de MACD een kruising van lijnen was, bijvoorbeeld.
Aangezien crypto erg volatiel is en er vaker speciale marktomstandigheden ontstaan, zoals de bull en bear markt, is het wellicht handig om te backtesten voor een specifieke periode, bijvoorbeeld afgelopen bull markt. Als je namelijk in een bull markt zit is het vrij onhandig om te kijken hoe een indicator het gedaan heeft in een bear markt. Die periode dien je uit te sluiten dan.
In de kwantitatieve analyse maakt men gebruik van technische indicatoren. We zullen de populairste kort bespreken, omdat handelaren die werken met TA meer invloed hebben op de prijs bij gebruik hiervan dan als ze een weinig gebruikte indicator volgen.
Een technische indicator bestaat uit data uit de koersontwikkeling van een cryptocurrency. Deze worden in een grafiek weergegeven en hebben bij bepaalde waardes niet alleen een signaalfunctie, maar ook een voorspellende. Volgens experts is een combinatie van meerdere indicatoren het meest betrouwbaar.
In hoofdlijnen zijn er drie varianten: richtinggevende indicatoren, zoals Relative Strength Index (RSI), trendvolgende indicatoren, zoals Moving Average (MA) en oscillatoren (geeft momentum aan van twee voortschrijdende gemiddelden) als Moving Average Convergence Divergence (MACD).
De Relative Strength Index wordt heel veel gebruikt, omdat het belangrijke en eenvoudige signalen afgeeft. De waarde fluctueert tussen 0 en 100. Boven de 50 is een positief signaal voor de prijsontwikkeling en lager dan 50 is een signaal dat de prijs kan zakken. Het belangrijkste signaal is echter als de RSI onder de 30 of boven de 70 noteert. Bij 30 of lager is een coin oversold, dit is dus een aankoopsignaal. Bij 70 of hoger is hij overbought en is het een verkoopsignaal.
Moving Average is een vrij simpel instrument om de trend weer te geven van een cryptocurrency. Vanwege de eenvoud wordt het vaak gebruikt. Het gaat hierbij om een lijn die per dag de prijs weergeeft en naarmate de tijd vordert een duidelijke richting weergeeft waar de prijs naartoe beweegt. Veel gebruikte moving averages zijn 200 day MA en 50 day MA. Vaak wordt gekeken of deze twee lijnen elkaar kruisen om een trend reversal mee aan te duiden. Aangezien deze lijnen elkaar weinig kruisen is het zowel een heel sterk signaal alsook iets dat weinig voor komt en dus in combinatie met andere indicatoren gebruikt dient te worden.
Moving Average Convergence Divergence geeft koop- en verkoopsignalen af en is daarom behoorlijk populair. Hierbij worden meerdere voortschrijdende gemiddelden genomen en wordt het momentum bepaald. MACD werkt met de MACD-lijn, de signaallijn en volumes. Het is dus al een stukje gecompliceerder dan de andere twee. Doorkruist de signaallijn de MACD-lijn dan is dat een koop- of verkoopsignaal. Veel gebruikt zijn de 12 en 26 dagen lijnen.
Andere veelgebruikte indicatoren zijn:
Fibonacci indicator
Bollinger Bands
Ichimoku Cloud
Candlestick patronen en indicatoren vergen een complete studie als je erin wilt excelleren. Toch kan het geen kwaad de populairste eens te bekijken en met backtesten te zien wat het je opgeleverd had.
Wanneer er meerdere indicatoren tegelijk worden gebruikt spreekt men van een handelssysteem. Na flink testen kun je zo’n systeem gebruiken in de markt. Het lastige van een handelssysteem is dat je er zowat blindelings op moet vertrouwen, zelfs als je gut feeling zegt dat je het niet moet doen. Het systeem werkt pas als je het voor langere tijd toepast.
Het gebruiken van een indicator is al lastig genoeg. Als je er meerdere wilt toepassen loop je het gevaar door de bomen het bos niet meer te zien. Dit is dan ook slechts aan te raden voor experts en wiskundigen. Maar goed, als het voor jou werkt moet je het zo doen.
Er zijn flink wat indicatoren te vinden. Aan de handelaar de taak om de indicator(en) te vinden die hem de beste resultaten oplevert bij TA. Logischerwijze hebben de populairste indicatoren een grotere kans om tot goede resultaten te komen. Als veel mensen een bepaalde indicator gebruiken en volgens die indicator moet je nu aankopen, dan zullen de meesten dan ook echt aankopen. Als dat genoeg handelaren doen gaat de prijs omhoog. Daarom is het slim om bij TA vooral te werken met de meest gebruikte indicatoren, ook al gaat je voorkeur misschien uit naar de wat obscuurdere varianten.
Uiteindelijk gaat het om resultaten. Dit dient stelselmatig getest te worden, ook nadat men al een indicator aan het gebruiken is. Het kan altijd beter, dus een optimalisatieronde kan geen kwaad. Als je van tevoren op papier zet bij welke prijsranges je gaat kopen of verkopen werkt dit het beste.
De meest gebruikte site voor het gebruik van indicatoren is TradingView. Hier vind je niet alleen de meeste indicatoren, maar wordt alles ook mooi groot in beeld gebracht. Eventueel kun je van andere apps gebruik maken als je TradingView wat al te straf vindt. Ook kun je een tijdje “droog” werken met TA via TradingView, om te kijken of wat je zoal bedenkt de uitwerking had die volgens jouw technische analyse had moeten volgen, zonder geld in te leggen. Door te kijken naar een populaire indicator kun je onmiddellijk zien of de prijs veranderd is op basis van de signalen van een indicator. Is dat zo, dan is het wellicht een goed idee om degene te gebruiken die een duidelijk signaal afgaven die de markt heeft gevolgd.
Als een patroon heel herkenbaar is en een bepaalde betekenis heeft kan het heel goed zijn dat er veel traders zijn die zo’n patroon als een sterk signaal zien. Als zij dan vervolgens actie ondernemen krijgt dat patroon een krachtige uitwerking.
Head and shoulders. Dit is het bekendste patroon. Iedereen weet hoe een hoofd en schouders er uit zien. In een grafiek zie je dan dat een cryptocurrency een patroon vormt met drie pieken, waarbij de middelste veruit de hoogste is en de twee anderen vergelijkbaar in hoogte. Dit is een klassiek bearish patroon, waarbij de prijs waarschijnlijk stevig gaat dalen, aangezien het patroon voor iedereen die ernaar kijkt herkenbaar is en oproept tot actie. De omgekeerde head and shoulders betekent het tegenovergestelde. De veruit belangrijkste coin die hierbij gevolgd wordt is Bitcoin, de marktleider. In verklarende termen zie je dat een coin eerst flink stijgt, dan valt hij wat terug om vervolgens een grote piek te maken. Aangezien de derde piek een stuk lager is gaan traders er van uit dat vanaf dan de prijs gaat dalen.
Head and shoulders is een patroon dat onderdeel is van een verzameling, waarbij twee rechte lijnen kunnen worden getrokken in een grafiek. Andere leden van deze groep zijn de bearish en bullish flag, double top en double bottom en de triple top en triple bottom. Als je ziet dat er binnen een bepaalde bandbreedte zulk een patroon zichtbaar wordt geeft dit een signaal af dat er iets te gebeuren staat. Het gaat te ver om dit in dit Academie artikel allemaal precies uit te leggen, we beloven dat we dit in een ander artikel zullen gaan doen.
Een andere veel voorkomende groep patronen bestaat uit een driehoek die je kunt tekenen in een grafiek. Veel gebruikte visuele patronen zijn de descending en ascending triangle, rising en falling wedge, bearish en bullish wedge en de symmetrical triangles.
Als deze visuele patronen voorkomen kan het goed zijn dat traders die aan TA doen op deze basis handelen en er actie volgt die een significante invloed op de prijs heeft. Speciaal als deze patronen te zien zijn in de chart van Bitcoin, die veruit de meeste invloed heeft op de prijs van alle coins.
Aangezien de visuele analyse veruit de eenvoudigste methode is en je feitelijk vooral Bitcoin in de gaten moet houden voor de grote trendreversals kan een korte studie van candlestick patronen je al veel vertellen over de toekomst, zoals wanneer het einde van de bull markt in zicht komt of wanneer hij juist begint. In de afgelopen bull markten kun je het head and shoulders patroon van Bitcoin vrij eenvoudig herkennen als je in de max chart gaat kijken van Bitcoin bij CoinGecko.
Tegenwoordig zijn er allerlei apps en software op de markt die je automatisch signalen geven als een van de indicatoren een belangrijk patroon bevatten. Algoritmen gaan aan de slag voor je om deze voor je te zoeken en je te waarschuwen. Dat scheelt alweer een hoop werk. Het enige dat je dan nog moet doen is goed te kijken naar het signaal en zelf bepalen of je op basis van zo’n alarm actie onderneemt.
Helaas voor onze straffe onderzoekers bestaat er ook nog zoiets als de wereld buiten de grafiek. Je kunt je blind gaan staren op een MACD of RSI, maar als de coin die jij aan het bestuderen bent morgen van de lijst verdwijnt op een grote exchange, dan kan de prijs flink dalen. Of hij wordt er juist op gezet en de prijs explodeert.
Als er belangrijke macro economische gebeurtenissen zijn in de wereld, zoals Covid of een oorlog, dan kan dit de prijzen flink drukken.
Als er opeens een explosie is van Bitcoin ETF’s of van Ethereum, dan kan de prijs door het dak gaan.
Klopt er iets niet aan een belangrijk smart contract, dan kan een cryptocurrency compleet instorten, zoals we gezien hebben bij Terra Luna.
Wat ook zomaar kan gebeuren is dat een cryptocurrency zich helemaal niks aantrekt van het feit dat hij oversold is of dat er een golden cross is. Meestal is hier een speciale reden voor, zoals een hype of meme coin mania.
Als je vaker merkt dat overduidelijke signalen van jouw favoriete TA instrumenten je nauwelijks wat opleveren is het tijd voor een analyse. Wellicht gebruik je de verkeerde instrumenten of werken bepaalde instrumenten niet op jouw favoriete coins om welke reden dan ook. Aangezien het eerder een kunst is dan een wetenschap geldt het gezegde: oefening baart kunst.
Een andere beperking is hoeveel overzicht je nu daadwerkelijk krijgt met een indicator. Zo kan het best zijn dat de trend al een hele tijd opwaarts is, maar dat dit in een laag volume gebeurt. Zodra de volumes groter worden daalt de prijs opeens. Als dit niet in de grafiek is verwerkt kan het zijn dat je nutteloos bezig bent, want grote volumes hebben nou eenmaal veel meer invloed dan kleinere en zijn een goede graadmeter voor een trend.
Een andere beperking is de samenstelling van je portfolio. Heb je alleen AI coins en is de hype wat gaan liggen dan kan de totale waarde snel kelderen, al heb je nog zo hard gestudeerd op trends en candles! Diversificatie is een belangrijk onderdeel.
Bij het gebruik van technische analyse als je gaat handelen kan een hele wereld voor je opengaan. Het wordt op allerlei manieren gebruikt om net wat preciezer te traden. We zullen niet de hele studie hier weergeven, maar stippen een aantal mogelijkheden aan.
Day traden. Bij het day traden werk je met TA in een hele korte termijn trend. Als je een chart bekijkt let je bijvoorbeeld op het 1 minuut, 5 minuten of 15 minuten tijdsframe. De bedoeling van day traden is kleine marges te maken en hele kleine verliezen in te calculeren. Heel belangrijk hierbij zijn de candlesticks en je zult dan ook een expert hierin moeten worden. Ken je de belangrijkste patronen van buiten, dan is in actie komen een stuk gemakkelijker. Zie je een head and shoulders, een shooting star of een double top dan weet je precies wat je moet doen. Zelfs single candles, zoals een hammer, kunnen een signaal zijn. Het meest gebruikt in day traden zijn marges van rond de 2-3% winst en rond de 1% verlies. Op die manier hoef je “slechts” 1 op de 3-4 keer gelijk te hebben om op het juiste spoor te zitten. Indicatoren zijn alleen zijdelings bruikbaar, omdat hun functie vooral op de langere termijn is gericht. Day traden is voor mensen met veel tijd of experts die dagelijks bijleren. Bij day traden is het essentieel dat de transactiekosten binnen de perken blijven, anders is het een zinloze bezigheid.
Swing traden. Hierbij wordt meestal gebruik gemaakt van de dagelijkse prijsgrafiek. Indicatoren worden veelvuldig gebruikt om bepaalde gebeurtenissen die een prijsdaling of stijging voorspellen als leidraad voor handelen in acht te nemen. Indicatoren hebben de neiging om net iets te laat of net iets te vroeg iets op te pikken. Ook hier is ervaring key. Vaak wordt hierbij gebruik gemaakt van een moving average van bijvoorbeeld 50 en 200 dagen. Als die elkaar kruisen is er sprake van een aan- of verkoopsignaal, zoals een golden cross. Meestal wordt er dan nog confirmatie gezocht in andere indicatoren, zoals RSI of MACD. Er wordt ook gekeken naar handelsvolumes om te kijken of er een significante move op de rol staat. Bij swing traden zijn de marges een stuk groter, omdat je er ook langer op moet wachten. Een swing trade heeft een tijdshorizon van dagen tot weken. Je kunt er dus lang genoeg over nadenken. Essentieel zijn de bandbreedtes, die eenvoudig te herkennen zijn. Wordt een coin regelmatig aangekocht voor 1 euro (support) en verkocht voor 1.25 euro (weerstand) dan kun je een behoorlijke marge pakken als dit patroon zich blijft herhalen. Vooral in zijwaartse trends kun je hiermee toch nog winsten behalen. Bij een uitbraak door support of weerstand zal er opnieuw een bandbreedte bepaald moeten worden bij swing traden. Day traden en swing traden zijn erg moeilijk en er wordt veel geld mee verloren, vooral door onervaren traders. Het vergt gewoon veel oefening.
Investeren. Hierbij is de fundamentele analyse veel belangrijker dan de technische. Als je gaat investeren in een bepaalde cryptocurrency doe je dat omdat je heel veel van een coin en zijn functie weet en ervan uitgaat dat hij als de tijd vordert vanzelf meer waard wordt in de juiste marktomstandigheden. Zo weet iedereen hoe belangrijk Ethereum is in de wereld van smart contracts en apps. Aan het begin van een bull markt kun je dus in zulk een cryptocurrency investeren, omdat je weet dat Ethereum dan heel veel gebruikt wordt en daarom in waarde zal stijgen. Er is dan namelijk veel vraag naar de coin en dit is een bullish teken. Hierbij kan de technische analyse nog worden ingezet om de gunstigste aankoopprijs ongeveer aan te geven. Daarna hoef je eigenlijk niks meer te doen, behalve bepalen wanneer je denkt dat de bull markt voorbij is en dan verkopen. Er zijn meerdere cryptocurrencies die in een bull markt veel gebruikt worden, zoals oracles, DeFi coins, layer2 bridges, et cetera. Dit komt omdat er veel meer gehandeld wordt tijdens bull markten.
Als je dit allemaal zo hoort lijkt het wel erg veel werk. Maar eigenlijk valt dat wel mee. Zo kun je een indicator bekijken om te zoeken naar een kruising van lijnen die per dag bepaald worden of een overbought coin. In één oogopslag zie je of een lijn kruist of dat de RSI boven de 70 is. Doe je dat 1 keer per dag dan weet je dus dat er wel eens een verandering op komst kan zijn. Indicatoren zijn op veel plaatsen te vinden.
Als je naar een indicator kijkt en terug in de tijd historische prijzen bekijkt zul je bij bepaalde lijnen die elkaar kruisen in het verleden opeens grote volumes zien en een stevige prijsactie op dezelfde dag of vlak erna. Dan weet je dat mensen op basis van die indicator gekocht of verkocht hebben. Dit is zeer bruikbare informatie en kan flinke winsten opleveren, omdat jij met die indicator als eerste op de hoogte bent van de verandering, samen met anderen die aan TA doen. Kwestie van uitproberen dus.
Bij bepaalde handelsvormen, zoals day traden, ontkom je niet aan technische analyse. Je moet dan weten hoe candlesticks werken. Vergeet niet dat meer mensen zich bezighouden met TA en dat het niet slechts wat candles in the wind zijn. Als je steeds vaker gelijk hebt op basis van technische analyse zul je uiteindelijk TA gaan omarmen en het als een belangrijk hulpmiddel gaan zien dat je betere resultaten oplevert.
We durven zonder meer te stellen dat traders die aan technische analyse doen betere resultaten zullen hebben. Ga jij er ook mee werken?