Wat is een pump and dump scheme?

• Pump and dump schemes worden zo opgezet dat iedereen die eraan meedoet geld verliest, behalve de insiders

• Pump and dump schemes komen al voor in de 18de eeuw, inclusief influencers

• Er zijn al heel veel schemes voorbij gekomen, zowel in films, boeken als real life

• Grofweg zijn er twee soorten pump and dump scenario’s: de inside job en de professionele pump and dump door whales

• Pump and dump schemes zijn goed te herkennen als je weet waar je op moet letten

• Als je geen slachtoffer wilt worden van pump and dump zijn er een aantal regels waar je je aan kunt houden

Wat is een pump and dump scheme?

Pump en dump (P&D) wordt wel omschreven als fraude met aandelen of cryptocurrency door het kunstmatig oppompen van de prijs met als uiteindelijke doel de goedkoper aangekochte aandelen of crypto tegen een hogere prijs te verkopen.

Meestal gaan deze dingen gepaard met reclame in allerlei vormen om investeerders een bot voor te houden waar ze hopelijk in gaan bijten.

De aandelen of cryptocurrency die gepumpt worden zijn meestal laag gewaardeerde bezittingen die een hoog volume en lage marketcap hebben.

Zodra de fraudeurs hun overgewaardeerde bezittingen verkopen keldert de waarde en blijven gedesillusioneerde investeerders achter met aandelen of crypto die opeens veel minder waard zijn.

Geschiedenis van de pump and dump scheme

In de 18e eeuw begon deze handel en wandel. De South-Sea Company werd in 1711 opgericht in Groot-Brittannië. Het was een publiek-privaat bedrijf met als doel het consolideren of verlagen van de staatsschuld. De werkzaamheden bestonden uit de slavenhandel naar Zuid-Amerika.

In een exquisiete en frauduleuze samenwerking tussen hooggeplaatste politici en dit bedrijf werd een scheme opgezet om steeds meer bedrijfsfondsen te steken in de aandelen van het bedrijf zelf en zo de prijs kunstmatig op te drijven. Parlementsleden kregen aandelen van het bedrijf, waarbij ze het verschil in prijs in eigen zak mochten steken, zonder voor de aandelen te betalen. De handel in slaven werd schromelijk overdreven en daar werd feitelijk nauwelijks geld mee verdiend.

Influencers in de 18de eeuw

Investeerders hadden geen middelen om dit allemaal te controleren en slikten de berichten als zoete koek, want de prijs bleef maar stijgen. Er werden zelfs zogenaamde “Night Wind Hawkers” (soort barden of zangers) ingehuurd om deze aandelen te promoten. Dit komt allemaal wel bekend voor als je in crypto handelt, dit waren de eerste influencers die valse informatie verspreidden.

De prijs van deze aandelen steeg in 1719 van rond de 125£ naar 1000. In 1721 tikte het onder de 100£ aan. De bubbel was gebarsten.

Rond deze tijd waren er allerlei van dit soort bedrijven in meerdere landen die hun aandelen kunstmatig oppompten en er volgde een dump van de aandelen toen de prijs van SSC rond de 1000£ stond. In het kielzog hiervan volgde er een serie faillissementen van banken, goudsmeden en individuen.

Robert Walpole herstelde het vertrouwen in het financiële systeem, maar de pump and dump scheme was wel geboren.

Boeken en films over pump and dump schemes

Charles Dickens heeft in een aantal boeken over speculaties op de aandelenmarkt geschreven, onder andere Nicholas Nickleby, Martin Chuzzlewit, David Copperfield en Little Dorrit. Het betrof hier meestal louche figuren.

Ook in bekende films komt deze gang van zaken vaker voor. “The Wolf of Wall Street” gaat over Jordan Belfort, die penny-stocks die hij aangekocht heeft misleidend de hemel in prijst, waarna hij ze voor veel winst verkoopt via het bedrijf Stratton Oakmont. Het beeld dat op je netvlies blijft hangen is dat moment waarop het “bedrijf” Aerotyne IND. in beeld komt dat hij verkoopt als een goede investering, terwijl het slechts een garage in de tuin van een huis is.

We kennen allemaal de uitdrukking “Greed is good” uit de film “Wall Street”. In deze film komt de gehaaide trader Gordon Gecko tevoorschijn die dit soort moves ook in zijn repertoire heeft zitten.

Bekende zaken

Jonathan Ledbed, een 15-jarige jongen, kocht penny-stocks en verkocht ze door ze te promoten op internet message boards, waarbij investeerders die hoog inkochten overbleven met waardeloze aandelen. De SEC heeft hem wel nog aangeklaagd, maar hij behield ondanks deze rechtszaak het grootste deel van zijn winsten. Hij is een van de weinige die er wat aan over hield.

Berucht is ook de zaak Enron. Door valse winstcijfers op te geven bleef de prijs van hun aandelen maar stijgen. Belangrijke medewerkers van Enron verkochten voor meer dan een miljard dollar aan overgewaardeerde aandelen, voordat het bedrijf failliet ging.

Save the kids

Met zo’n naam verwacht je een soort van goed doel. Dat zat er ook wel in, een klein gedeelte van de trading fees ging naar een goed doel op Binance. Ze hadden een anti whale mechanisme ingebouwd volgens eigen zeggen, maar dat bleek niet zo te zijn. Na onderzoek door YouTuber Coffeezilla bleek dat influencers die de coin flink gepromoot hadden dezelfde mensen waren die de coin massaal dumpten toen hij veel waard begon te worden.

SushiSwap

SushiSwap kwam als een komeet en werd na enkele dagen al op Binance gelist. De anonieme maker van deze fork van UniSwap, Chef Nomi, besloot al zijn coins te dumpen na 11 dagen, toen er al meer dan een miljard dollar locked was. Nadat de community uit woede ontplofte op Twitter voelde Chef zich genoodzaakt om alle coins weer terug te storten in het project. Eind goed, al goed.

Ethereum Max

Kim Kardashian en Floyd Mayweather kregen betaald om deze coin te promoten. Gezien hun populariteit hadden zij veel invloed. Toen de coin een market cap van $250 miljoen had dumpten de organisatoren al hun coins en daalde de waarde tot minieme proporties. Kardashian moest meer dan een miljoen dollar betalen en mocht een jaar lang geen crypto meer promoten.

CryptoZoo

NFT scam. Het was een play to earn game, waarbij je eieren moest kopen die na bepaalde tijd exotische NFT’s zouden uitspugen, die je dan kon verkopen. Uit deze eieren kwamen echter basisafbeeldingen van pinguïns en dergelijke, die volledig waardeloos waren. Logan Paul, een populaire YouTuber, en de andere insiders vulden stiekem hun zakken met de inleg van de eierenverkoop. Kijk de documentaire van Coffeezilla eens om te zien hoe Logan het publiek erin liet lopen.

DeFi100

Gemaakt door een stel moreel laagstaande figuren voor frauduleuze doeleinden. Ze verkochten het project als een DeFi opportunity op de Binance Smart Chain, alles zag er valide uit. Na het dumpen van hun coins lieten ze een boodschap achter op hun website:

“We scammed you guys and you cant do shit about it”

Onder dat nog een schop na:

“HA HA. All you moon bois have been scammed and you cant do shit about it – DEVSIN”

Deze grapjassen liepen weg met rond de $32 miljoen.

Het is dus wel duidelijk: wees voorzichtig als grote groepen mensen meedoen met een zeer actief gepromote "kans" in de cryptowereld.

Soorten pump and dump schemes

Er zijn grofweg twee soorten pump and dump schemes in cryptocurrency:

1. Het afspraakje met je “dealer”. Hierbij zeggen de organisatoren van de pump and dump dat je op een bepaalde tijd aanwezig moet zijn, omdat er dan een grote kans voor je is. Ze zeggen wel waar de coin gekocht wordt en op welke datum en tijd, maar niet om welke coin het gaat. Dat laatste gebeurt pas op het laatste moment.

2. Professionele whales werken samen om een coin met een lage marketcap en hoog volume per dag geleidelijk aan te kopen, totdat ze genoeg hebben om de prijs significant te beïnvloeden. Daarna volgt een spelletje met nietsvermoedende investeerders, die aangetrokken worden door de steeds hogere prijzen, tot het moment dat de whales toeslaan en hun zakken vullen met het geld van de nieuwe investeerders in die coin.

Hoe werkt een pump and dump scheme in cryptocurrency?

Er zijn vele manieren om zoiets op te zetten. Waar het vroeger gebruikelijk was om met email spamcampagnes te werken of door telemarketing mensen te overtuigen dat de organisatoren iets weten dat de gebelde persoon niet weet gaat de pump and dump scheme tegenwoordig veel professioneler en sneller.

Op het internet zijn plekken te vinden waar veel mensen samenkomen. Met de opkomst van social media is het een stuk eenvoudiger geworden om in korte tijd heel veel mensen te bereiken. Hoe meer mensen er in een groep zitten, hoe groter de kans op het succesvol promoten van een aandeel of cryptocurrency. Uiteraard moet het onderwerp van de groep aansluiten bij het doel. Sommige Telegram groepen hebben meer dan 100.000 leden.

Zoals gezegd zijn er twee vormen van deze soort van oplichting. Laten we het eerst hebben over de vorm van pump and dump die verleidelijk is om er een keer aan mee te doen, omdat het allemaal zo logisch klinkt.

Scenario 1

De organisatoren van een pump and dump scheme gaan de lijst van CoinGecko na om te bepalen welke coin zij uitkiezen om hun praktijken mee uit te voeren. Aangezien het professionals zijn weten zij precies waar zo’n coin aan moet voldoen. In ieder geval moet hij een lage marketcap hebben. De reden hiervoor is dat het niet te veel geld moet kosten om een significant deel van alle coins in bezit te krijgen. Ook moet hij een hoog volume hebben per dag, anders vallen de aankopen te veel op.

Stel je wilt Bitcoin pumpen en dumpen. Als je de prijs hiervan wilt beïnvloeden heb je een behoorlijk percentage van alle coins in omloop nodig. Met een marketcap van meer dan 1000 miljard euro heb je “best veel” geld nodig om dit te doen. Daarom zal er vrijwel nooit een pump and dump van een top 100 coin worden opgezet, omdat je veel te veel geld in moet leggen om met succes toe te slaan. Het gaat vrijwel altijd om coins uit de achterhoede, zeg coins die lager staan dan de top 500 of zo.

De voorbereiding

De organisatoren gaan vervolgens beetje bij beetje coins inkopen, om de prijs van de coin nauwelijks te beïnvloeden. Uit ervaring weten zij ongeveer welk percentage van de coin zij met succes kunnen verkopen op het moment suprême. Als deze gewetenloze handelaren hun zakken gevuld hebben komt het moment om toe te slaan.

Pump and dump groepen

Vaak hebben zij allerlei sociale media kanalen opgezet in Telegram, Facebookgroepen en Discord channels om het nietsvermoedende publiek mede te delen dat ze binnenkort veel geld kunnen verdienen. Het enige dat ze hoeven te doen is met zijn allen samenkomen op een specifieke tijd en datum. Vlak voordat de afgesproken tijd is aangebroken delen ze aan de andere investeerders mee om welke coin het nou eigenlijk gaat.

Het klinkt erg logisch dat deze strategie werkt. Als je met zijn allen een coin aankoopt moet de prijs wel stijgen. Dat gaat hij ook doen. Zeker als de market cap zo laag is. Uiteraard vertellen ze je er niet bij dat zij al een hele tijd bezig zijn geweest met het aankopen van die coin.

De uitvoering

Als de afgesproken tijd is aangebroken vertellen de insiders pas om welke coin het gaat. Soms kun je een betaald VIP lid worden van zulk een groep en krijg je te horen om welke coin het gaat voordat de anderen het weten. Op een gegeven moment roept een van de insiders “Nu!” De bedoeling is dat ieder lid op dat moment die coin gaat aankopen en dat de prijs flink stijgt. Aangezien er genoeg kopers zijn, gebeurt dat ook. Meestal duurt het slechts seconden voordat de organisatoren al hun coins dumpen tegen marktprijs en de veel hogere prijs begint opeens zo snel aan een scherpe prijsdaling dat je pas in de gaten hebt wat er gebeurt als je al op grote verliezen staat. Als de rook om je hoofd is verdwenen snap je dergelijke praktijken pas, namelijk hoe een pump and dump scheme van deze soort werkt. Tenminste, als je slim genoeg bent om het te doorzien.

Waarom je niet mee moet doen met pump and dump

Nu wij het je verteld hebben ga je natuurlijk niet meer meedoen aan dit soort praktijken.

Meedoen met een pump and dump scheme is nooit een goed idee, maar als ze je niet eens van tevoren willen vertellen over welke coin het gaat is het logisch dat zij niet willen dat je deze coin gaat aankopen voor het verzamelmoment. Alleen zij moeten kunnen profiteren van de onrealistische prijsstijgingen en jij moet hun slachtoffer worden.

Scenario 2

Dit gaat er zo heimelijk aan toe dat je niet eens in de gaten hebt dat je slachtoffer bent geworden van een P&D scheme.

Technische fasen van de pump and dump scheme door professionele whales die samenwerken:

1. Een positie opbouwen. In deze fase kopen de whales een coin aan die binnen hun budget ligt. Te denken valt aan een coin met een marketcap van 150 miljoen euro of lager. De whales hebben samen een vermogen van bijvoorbeeld rond de €100 miljoen. Er moet voldoende volume per dag verhandeld worden in deze coin, anders beginnen hun moves op te vallen. Ze kopen steeds heel kleine hoeveelheden aan, meestal met een trading bot. De prijs verandert nauwelijks, maar hun aandeel in deze coin groeit zienderogen.

2. De prijs lager krijgen. Door grote verkooporders (sellwalls) in de markt te zetten kan de prijs niet omhooggaan. De bedoeling hiervan is om de prijs omlaag te krijgen en alle verkopers die daar onder gaan zitten uit de markt te krijgen. Al het aanbod onder de sellwall wordt opgekocht door de whales.

3. De markt testen. Hierbij wordt een test pump uitgevoerd, waarmee ze controleren welke grip ze op de coin hebben en de reactie van traders op de pump. Ook proberen zij uit te vinden waar de weak hands (meestal onervaren traders die werken zonder stop loss of ander plan) zitten en hoe zij ze eruit zouden kunnen krijgen via een panic sell. Bij een testpump kunnen de whales zien waar een resistance in de prijs zit, zodat ze hun maximale marges kunnen bepalen.

4. De shake out. Hierbij drijven de whales de prijs naar beneden, zodat de prijs maar blijft zakken. Op een gegeven moment gaan steeds meer mensen hun coins verkopen, omdat zij vrezen dat ze nog meer gaan verliezen. Whales kunnen hierbij hun coins zodanig dumpen dat de prijs onder hun aankoopprijs wordt gedreven.

5. De echte pump. Als de groep whales genoeg weak hands uit de markt heeft gedrukt en het marktaandeel is voldoende, komt het moment van de grote pump. Ze gaan massaal inkopen om de prijs van de coins die ze al hebben kunstmatig op te pompen. Ze zetten alles op alles om zo snel mogelijk met bots de prijs omhoog te krijgen. Op deze manier zetten zij anderen aan om deze coin, die opeens veel stijgt, te kopen en in hun val te lopen.

6. De dump. Bij de testpump is men erachter gekomen wat de resistance was. Rond deze prijs worden de coins via een slim gradueel verkoopsysteem, dat ze al vaker uitgetest hebben, verkocht. Zodra ze zien dat er grote volumes worden aangekocht is het tijd voor de complete dump tegen marktprijs, waardoor de prijs binnen minuten compleet instort.

7. Verdelen van de poet. Alle deelnemende whales gaan om de tafel zitten om hun profits te vergelijken. Iedereen krijgt een gelijk deel.

Het laatste scenario is zo sneaky dat je geen idee hebt dat je je er middenin bevindt. Het is wel een waarschuwing voor het kopen van mid to low cap coins die stijgen en dalen zonder dat er enige reden voor is.

Het kan bijvoorbeeld best dat een bepaalde verhaallijn zo populair is dat coins die er mee te maken hebben vanuit de achterhoede opkomen, zoals een tijd geleden DeFi en nu AI en meme coins. Kun je nergens een reden vinden dan is een pump and dump voor de hand liggend.

Pump and dump en vergelijkbare schemes

Pump and dump lijkt behoorlijk op een aantal andere schemes:

1. Ponzi schemes. Dit is een vorm van oplichting, waarbij return on investment heel hoog wordt voorgesteld. Een van de grote verschillen met P&D is dat de tijdspanne heel wat langer is in de meeste gevallen. Het kan jaren duren voor een ponzi scheme uit elkaar klapt. Bij een ponzi scheme hebben de organisatoren en de eerste investeerders de beste papieren. Naarmate deze scam langer duurt wordt het steeds moeilijker om nieuwe investeerders te vinden en kan de ROI niet meer worden opgebracht. Dit is het moment waarop de zeepbel uit elkaar spat. Bij een ponzi krijg je ook meestal precieze informatie over de ROI, terwijl bij P&D eerder een belofte van winst wordt geïmpliceerd. Sommige ponzi schemes beginnen legitiem, maar leiden later tot illegale claims van winstgevendheid, terwijl P&D vanaf het begin frauduleus is.

2. Rug pull. Hierbij wordt met een smart contract fraude gepleegd, door het zo te coderen dat de makers winsten kunnen genereren en de kopers alleen verlies kunnen draaien. Een andere vorm van de rug pull is het tegen marktprijs verkopen van enorme hoeveelheden coins, waardoor de prijs van de coin naar 0 gaat. Ook kan het gaan om het stelen van liquiditeit uit een liquiditeitspaar op bijvoorbeeld een DEX. De rug pull wordt meestal uitgevoerd binnen een week.

3. Short and distort. Dit is een soort omgekeerde pump. Eerst ga je short (met hefboom gokken dat een coin omlaaggaat in prijs) op een bepaalde coin en vervolgens ga je de wereld, samen met een groep influencers en anderen, vertellen wat een slechte coin dit wel niet is. Zodra mensen massaal hun coins gaan verkopen, loop je binnen met je short call.

Hoe herken je een pump and dump?

• Handel vindt plaats op een exchange waar niet zo gelet wordt op de pump and dump scheme, vooral de kleinere exchanges. Binance let hier bijvoorbeeld wel op en heeft zelfs pump and dumps ongedaan gemaakt.

• Plotselinge stijging op een rond getal. Niemand spreekt af om op 15.48 de coin te gaan pumpen. Ze spreken af om 15.30 of 16.00, mooie ronde getallen werken het beste. Stijgt de prijs opeens precies vanaf een vol uur dan is dat verdacht.

• Bij een analyse van de coin zie je dat er al lang weinig gebeurt rondom deze coin, geen uitrol van een mainnet, geen nieuws, niks. Wel toevallig dat hij nu opeens flink stijgt. Je ziet dit vaak bij de hoogste stijgers per dag in CoinGecko. Coin X, die op plaats 968 staat in de lijst, gaat opeens na jaren stagnatie met 124% omhoog. Dat lijkt me een pump and dump. What else?

• Lage totale marktwaarde en flinke stijging. Het is niet uitgesloten dat opeens veel mensen deze coin zien zitten, maar waarschijnlijker is het dat er een pump plaatsvindt.

• Veel reclame voor een obscure coin door influencers of ongevraagde mails die je wijzen op grote kansen, en dergelijke.

• Ga in bekende pump and dump groepen zitten en kijk wat ze voorstellen, zonder uiteraard mee te doen. Zo kun je uit de eerste hand zien hoe het werkt en herken je deze strategie beter als je weer eens aan het grasduinen bent in de lagere regionen van CoinGecko.

Als je dus op een exchange de waarde van een vrij laaggeplaatste cryptocurrency opeens flink ziet stijgen is de kans groot dat het hier gaat om een pump and dump. Het is verleidelijk om dan deze coin te kopen, maar meestal verlies je hier veel geld mee als de dump volgt en je overblijft met flink lager geprijsde coins.

Vooral in bull markten komt de P&D veel voor, omdat dan de onervaren traders de markt betreden.

Regulatie crypto

Regulatie in cryptocurrency wat betreft deze vorm van oplichting staat nog in de kinderschoenen. Zelfs op het gebied van aandelen is het nog erg lastig voor bijvoorbeeld de SEC om mensen aan te klagen voor pump and dump schemes in penny-stock fraude. Ook in Europa is het lastig om iedereen op één lijn te krijgen, al probeert de Autoriteit Financiële Markten zich zo veel mogelijk te richten op Europese richtlijnen.

Af en toe kunnen de autoriteiten een fraudeur aanpakken die overduidelijk bezig is met P&D schemes, maar het is nog steeds moeilijk om er iets tegen te doen.

De zaak Xpose Protocol is een voorbeeld waar strafzaken uit volgden, met bekende personen die deze coin aanprezen, waarna ze hem dumpten.

Hoe voorkom je dat je slachtoffer wordt van een pump and dump scheme?

1. Doe niet mee aan pump groepen. Eventueel kun je wel lid worden om de truc helemaal te doorzien, zodat je die ervaring later kunt gebruiken bij het herkennen ervan.

2. Laat je niet verleiden om een coin met een lagere market cap aan te kopen die flink aan het stijgen is zonder aanwijsbare reden. Doe je eigen onderzoek, wees kritisch en kijk of er een goede reden is voor de stijging. Of koop alleen coins die al vrij hoog staan, zodat een P&D te duur is om uit te voeren.

3. Vertrouw niemand. Het is verleidelijk om allerlei influencers te bekijken op YouTube en andere social media platforms. Deze lui proberen je meestal te bewegen een coin aan te kopen waar zij er veel van hebben, of waar ze voor betaald worden door het team van de coin zelf. Er wordt veel beweerd over van alles en nog wat, maar er is niemand die precies weet wat welke coin dan ook gaat doen. Geloof dan ook niemand als je dit weet.

4. Vertrouw op jezelf. Door serieus aan de slag te gaan krijg je ervaring die je niet op een andere manier kunt verkrijgen. Niets is gratis in de wereld van cryptocurrency. Wat je vandaag hebt geleerd kun je alle volgende jaren toepassen in het harde cryptocurrency slagveld. Niets geeft zo veel voldoening als het krijgen van goede resultaten door hard werken en een waaier aan werkende strategieën voor elke voorkomende gebeurtenis in de wereld van crypto. Gratis is vaak duur.

“Someone is sitting in the shade today because someone planted a tree long ago.”