Wat is de MiCA wet?

Korte samenvatting

• De MiCA wet werd goedgekeurd door het Europees Parlement op 20 april 2023 met meer dan 90% van de stemmen.

• MiCA richt zich op het Europees regelen van crypto om regionale verschillen en nationale wetgeving op belangrijke gebieden te elimineren en consumenten beter te beschermen.

• MiCA richt zich op het reguleren van alle crypto-activiteiten die nog niet onder bestaande EU-wetten vallen.

• Voorbereidingen voor MiCA begonnen al in 2015 met onderzoek door EBA en ESMA naar cryptocurrency en blockchain.

• Vanaf 30 december 2024 is de toepassing van MiCA verplicht in de Europese Unie.

• Alle aanbieders van crypto-assetdiensten moeten voldoen aan strenge regels, inclusief transparantie, risicocommunicatie en dataprivacy.

• Er zijn potentiële negatieve gevolgen, zoals een mogelijke vertraging in crypto-innovatie binnen de EU.

Waarom is MiCA nodig volgens de Europese Unie?

20 april 2023 werd de MiCA wet door het Europees Parlement goedgekeurd met meer dan 90% van de stemmen. Eerder had de Europese Raad al hiermee ingestemd met 28 tegen 1 stemmen in 2022. In 2018 was de EU echter al aan de weg aan het timmeren om gaandeweg crypto beter te reguleren. In dat jaar kwam er een actieplan om FinTech (Financiële Technologie) in betere banen te leiden door financiële regelgeving.

De bedoeling van MiCA

De bedoeling was om een Capital Markets Union en een Digital Single Market te creëren, zodat de EU een hub wordt voor de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van FinTech en andere snelle technologische ontwikkelingen, zoals distributed ledger technology.

Gemak van het gebruik voor consumenten en bescherming van de gebruikers stond hierbij voorop. Deze digitale transformatie zal ondersteund worden door allerlei regulaties en platforms in de EU, zodat ze klaar zijn voor de onvermijdelijke transformatie die zal komen op het gebied van blockchain, cryptocurrency, technologie en AI en financiële stabiliteit bevorderd wordt.

The road to MiCA

Voorbereidingen voor deze plannen begonnen al in 2015.

De European Banking Authority (EBA) en de European Security and Markets Authority (ESMA) hebben onderzoek gedaan naar cryptocurrency en blockchain en zijn tot de conclusie gekomen dat crypto tokens niet onder bestaande wettelijke kaders van het EU recht vielen en dat er risico’s bestonden voor consumenten en witwassen.

Deze twee instanties zijn de bevoegde autoriteiten voor de uitvoer van deze wet, samen met de autoriteiten per EU-lidstaat, zoals de belastingdienst of toezichthouders. Dit kan nog aangevuld worden als er contact noodzakelijk is met de autoriteiten van derde landen.

Deze bevoegde instanties zullen ook de eventuele sancties opleggen bij overtredingen. Ook hebben zij het recht om onderzoek te doen, waaraan meegewerkt dient te worden en eventueel inspectie ter plaatse uit te voeren. Het Hof van Justitie heeft hierbij het laatste woord.

Met MiFID 2 (Markets in Financial Instruments Directive part 2, 2018) was al begonnen met het reguleren van financiële diensten, waaronder cryptocurrency, maar veel onderdelen van de cryptomarkt vielen daarbuiten.

The road after MiCA

Uiteindelijk hebben deze onderzoeken samen geleid tot het voorstel voor MiCA, dat in april 2023 eindelijk door het Europees Parlement werd geloodst. De bedoeling is dat alle crypto activiteiten onder MiCA of andere wetten van de Europese autoriteit vallen.

Vanaf 30 december 2024 zal toepassing van MiCA verplicht zijn in de Europese Unie. MiCA heeft geen betrekking op DeFi en andere handel zonder tussenpersonen en op Central Bank Digital Currencies (CBDC). Op deze datum komt er ook een verslag uit over de laatste ontwikkelingen op het gebied van cryptoactiva, eventueel vergezeld door een wetsvoorstel dat gaat over zaken die nog niet geregeld zijn via de MiCA wet.

Uiterlijk 30 juni 2025 zal er een tussentijds verslag worden opgemaakt en uiterlijk 30 juni 2027 zal er verslag worden uitgebracht over hoe deze wet gewerkt heeft. Eventueel zal hierbij ook een nieuw wetsvoorstel of een aanpassing worden ingediend door de Europese Commissie.

Hoofdonderdelen van de MiCA wet

• Alle activiteiten op het gebied van crypto die nog niet onder EU-wetten vallen, zullen nu onder de MiCA wet vallen.

• Er zullen uniforme regels gaan gelden voor alle EU-landen wat betreft crypto handel.

• Tokens die hun waarde ontlenen aan onderliggende activa (Asset Referenced Tokens, ART), zoals goud, olie of andere grondstoffen worden gereguleerd via MiCA en zullen garanties moeten bieden voor hun dekking.

• Electronic money tokens of E-money tokens, die wij kennen als stablecoins, zullen vuurvaste garanties moeten afgeven voor de stabiliteit van hun tokens door gegarandeerde dekking in dezelfde officiële valuta waar de stablecoin naar verwijst. Verder moeten ze een plan van terugbetaling hebben als er problemen komen bij de uitgevers van de stablecoin.

• E-money tokens kunnen alleen op de markt worden gebracht als de uitgever een vergunning heeft als kredietinstelling of instelling voor elektronisch geld en een witboek heeft gepubliceerd. Bij overtredingen van de wet wat betreft het witboek is de uitgever aansprakelijk voor eventuele verliezen van houders.

• E-money tokens kunnen te allen tijde omgewisseld worden tegen andere middelen dan elektronisch geld in nominale waarde zonder daarvoor een vergoeding te vragen. Rente toekennen op e-money tokens is verboden volgens deze wet.

• E-money tokens moeten 30% van hun fondsen onderbrengen bij een kredietinstelling, de rest mag alleen belegd worden in zeer liquide beleggingen met een lage risicograad.

• Significante e-money tokens moeten aan zeer strenge voorwaarden voldoen, zoals hieronder al aangegeven bij significante activa gerelateerde tokens (ART).

• Overige crypto-activa die onder geen enkele andere wet vallen (zoals utility tokens) zullen onder de MiCA wet vallen, zodat geen enkele cryptocurrency zich aan een wettelijk kader kan onttrekken.

• Wat betreft de NFT (Non Fungible Token) is er een verschil gemaakt tussen werkelijk unieke NFT’s en NFT’s waarvan er meer zijn, waarvan de laatste wel onder MiCA valt.

• Wie een crypto-activa op de markt brengt is verplicht om 20 dagen voordat hij op de markt komt een whitepaper te overhandigen aan hun nationale financiële autoriteit, waarin duidelijke technische informatie staat over allerlei zaken, zoals prijs, overdracht van tokens, risico’s en andere belangrijke informatie voor investeerders. De bevoegde autoriteit zal zich buigen over dit witboek en binnen 60 werkdagen uitspraak doen over toekenning of afkeuring.

• Wie een crypto-activa uitgeeft moet zich als juridische entiteit registreren bij een lid van de Europese Unie en is juridisch verantwoordelijk in geval van fraude of te rooskleurige voorstelling van zaken bij de verkoop aan het publiek.

• Activa gerelateerde tokens moeten een rapportage maken van dingen als aantal houders, waarde van het token, reserves en volumes. Vooral tokens met een totale waarde van meer dan 100 miljoen euro zijn verplicht kwartaalcijfers op te hoesten. Zodra zo’n token duidelijk als ruilmiddel wordt gebruikt en de dagelijkse volumes 1 miljoen transacties en 200 miljoen euro overstijgen moet de handel worden gestaakt.

• Deze wet lijkt zichzelf tegen te spreken bij de bespreking van significante activa gerelateerde tokens. Een token wordt als zodanig aangemerkt als er meer dan 10 miljoen houders zijn, de marktkapitalisatie meer dan 5 miljard euro bedraagt, volume is meer dan 500 miljoen euro en aantal transacties boven de 2.5 miljoen. Zulk een uitgever zal worden gezien als poortwachter, maar het lijkt onlogisch om daar ooit te komen als je de activiteiten moet staken als je aan het vorige punt voldoet. Al zegt de wet dan ook later dat je aan kunt vragen als zodanig gezien te worden, dit moet je dan dus doen voordat je een significante marktkapitalisatie hebt.

• Het eigen vermogen van Asset Referenced Tokens moet 350.000 euro zijn, of 2% van de activareserve, of 25% van de vaste kosten van het voorgaande jaar, waarbij het hoogste bedrag geldt. Wanneer de risico’s oplopen kan er een hoger bedrag geëist worden.

• Activa gerelateerde tokens moeten een duidelijke organisatiestructuur hebben, waarin verantwoordelijkheden en risico’s begrijpelijk worden verwoord.

• Grote wijzigingen in de manier waarop een ART werkt moeten gemeld worden aan de autoriteiten.

• Kopers van crypto worden beschermd doordat uitgevers van crypto eerlijkheid en redelijkheid moeten betrachten bij de verkoop.

• Uitgevers van een cryptocurrency moeten doorlopend hun afnemers op de hoogte houden van de lopende zaken.

• Interne belangenverstrengeling is verboden.

• Influencers mogen de koers van een crypto niet proberen te beïnvloeden.

• Handel met voorkennis en marktmanipulatie is verboden.

• Crypto activa van investeerders moeten worden beschermd door beveiliging.

• Crypto-activa die nog niet op een exchange te koop zijn, bijvoorbeeld bij aankoop tijdens een ICO, mogen binnen 14 dagen kosteloos geretourneerd worden met volledige teruggave van fondsen als daarom gevraagd wordt door de koper.

• Whitepapers maken geldt niet voor airdrops of voor tokens die voor minder dan een miljoen euro worden aangeboden of alleen aan professionele investeerders.

• Beloningen voor het onderhoud van de distributed ledger, zoals validatie van transacties, vallen buiten MiCA.

• Utility tokens die toegang bieden tot een bestaande dienst vallen ook buiten deze wet.

• Op de markt brengen van unieke NFT’s zal ook geen whitepaper vereisen.

• Mining moet milieuvriendelijker worden en minder afval produceren.

• Volgens de MiCA wet kunnen bevoegde autoriteiten de handel in een crypto-activa stopzetten of verbieden, naast allerlei sancties bij overtredingen.

Als je de hele wet een keer wilt nalezen of gewoon wilt kijken hoe lang deze wet wel niet is kun je de voorgaande link volgen als je een paar dagen vrij hebt.

Voordelen en nadelen van de MiCA wet

De beoogde regulering van de cryptomarkt zal een aantal positieve gevolgen hebben voor zowel consumenten als bedrijven:

• Consumenten zijn veel beter beschermd als het gaat over frauduleuze projecten. De rug pull, de exit scam, de pump and dump en de ICO-fraude zal veel minder voorkomen, omdat de aanbieders of overtreders met MiCA persoonlijk aansprakelijk zullen kunnen worden gesteld. Onverantwoorde cryptocurrencies vallen met deze strengere eisen sneller door de mand.

• Stablecoins zullen stabieler dan ooit zijn vanwege het naleven van regels en controle.

• Assets Referenced Tokens die bijvoorbeeld goud hebben als onderpand moeten ook voldoende onderpand hebben voor de hoeveelheid tokens in omloop.

• Traders zullen beter beschermd zijn tegen diefstal van hun fondsen, omdat bijvoorbeeld exchanges en brokers hacks en andere fraude moeten voorkomen.

• Niet goed, geld terug garantie binnen 14 dagen na aankoop bij een ICO.

• Aanbieders van crypto, zoals brokers en exchanges, hoeven zich met MiCA nog maar één keer te registreren, in plaats van in elk EU-land afzonderlijk.

• Een einde aan de fragmentatie van regels in allerlei EU-landen door EU brede regulering.

Potentiële negatieve gevolgen voor de cryptomarkt

• De eis van een whitepaper zal hoge kosten met zich meebrengen. Dit zal de komst van nieuwe cryptocurrencies uit de Europese Unie vertragen, waardoor de EU zichzelf op achterstand kan zetten wat betreft innovatie in cryptoland. Alleen kapitaalkrachtige bedrijven of mensen met een groot netwerk kunnen dan nog een token op de markt brengen.

• Vanwege de flinke eisen van deze EU wet kunnen juridische kosten voor allerlei deelnemers aan de crypto markt stevig oplopen, hetgeen bedrijvigheid kan vernauwen tot kapitaalkrachtige firma’s met genoeg juristen. Ook bestaat de kans op overregulering. Decentralisatie kan juist op het spel komen te staan, omdat gecentraliseerde en rijke bedrijven meer geld hebben om te voldoen aan de regels, waarbij “de kleintjes” uit de markt gedrukt worden of zelfs de markt niet kunnen betreden.

• Regulatoren kunnen de handel in crypto steeds verder inperken, waardoor handelaren, brokers en exchanges zich steeds meer in het nauw gedreven voelen. De afkeer die bepaalde lobbygroepen hebben van crypto, zoals banken en andere tussenpersonen, kan voelbaar worden onder de druk van autoriteiten.

• Cryptocurrency gelanceerd in landen buiten de EU kunnen concurrentievoordelen krijgen omdat ze niet hoeven te voldoen aan MiCA. Deze wet kan ook flinke vertraging opleveren bij het op de markt brengen van een crypto-activa vanwege de ruime tijd die gegeven is aan beoordelaars van de whitepaper.

Regels voor aanbieders van crypto asset diensten

Deze aanbieders, die bekend staan als CASP (Crypto Asset Service Providers), hebben volgens de MiCA wet allerlei verantwoordelijkheden gekregen. Het betreft hier de welbekende brokers en exchanges. Deze dienstverleners moeten zich onder andere aan de volgende regels houden:

1. Professioneel in het belang van hun cliënten handelen.

2. Duidelijke vermelding van hun tarieven.

3. Witwassen en terrorisme financieren voorkomen via KYC, CTF en AML (Know Your Customer, Counter Terrorism Financing en Anti Money Laundering). Verdachte transacties detecteren en verplicht melden.

4. Handel in crypto moet duidelijk en veilig zijn.

5. Gebruikmaking van voorkennis is verboden.

6. Marktmanipulatie is verboden.

7. Orders moeten volgens duidelijk beleid worden uitgevoerd, zonder dat de aanbieder van de diensten hiervan kan profiteren.

8. Eigen vermogen hebben om eventuele verliezen op te kunnen vangen.

9. Een verzekeringspolis hebben tegen onvoorziene en voorziene gebeurtenissen.

10. Beveiliging van ICT-systemen moet op orde zijn.

11. Risico’s aan hun klanten communiceren.

12. Portefeuillebeheer moet in orde zijn en eigendomsrechten van cryptoactiva van cliënten bij faillissement moet duidelijk zijn.

13. Bij bewaring van cryptoactiva van cliënten wordt een overeenkomst gesloten, waarin duidelijk aangegeven wordt wat de rechten en plichten van beide partijen zijn.

14. Dataprivacy garanderen.

15. Een kosteloze klachtenprocedure die een redelijke tijd in beslag neemt.

16. Belangenverstrengeling regelen via beleid en procedures.

17. Advies aan de klant moet heel zorgvuldig zijn en niet bedoeld zijn om er zelf beter van te worden. Risico’s moeten hierbij duidelijk vermeld worden.

18. Bij uitbesteding van gerelateerde diensten of activiteiten blijft de aanbieder volledige verantwoordelijkheid dragen voor de uitvoer.

19. Een kantoor in de EU hebben en minstens 1 directeur die in de EU woont.

20. Aandeelhouders en directeuren moeten een VOG kunnen overleggen.

21. Een vergunning hebben voor het aanbieden zowel betalingsdiensten als cryptoactiva diensten in de EU.

22. Bij overname van een aanbieder moet dit aan de autoriteiten gemeld worden.

MiCA en de toekomst

De cryptomarkt is steeds volwassener aan het worden en vereist daarom nieuwe regels, zowel om consumenten te beschermen als bedrijven aan hun verantwoordelijkheden te herinneren. Zonder wetgeving is het onmogelijk om actie te ondernemen bij frauduleuze handelingen.

De MiCA wet lijkt vooral gunstig uit te pakken voor gebruikers van handelsplatformen als brokers en exchanges. De consument wordt veel beter beschermd via allerlei garantiestellingen en voorwaarden voor aanbieders.

Wat betreft de brokers en exchanges zal er niet zo heel veel veranderen, want de meeste aspecten van de MiCA wet behoren tot vrij normale bedrijfsvoering.